Berend

De bouw van de Boeier 'Berend'

Tien m3 eikenhout is er nodig voor de bouw van een kleine boeier. Van deze 10 m3 blijven er circa 3 m3 over als het schip gereed is. Voor de huid is er 3 m3 nodig. Hiervoor heeft Berend de Jong prima droog Duits eikenhout gebruikt, in onbekantrechte delen van ongeveer 60 cm breed. Dit laat zich iets beter buigen dan het overigens ook zeer goede Franse. De voor- en achtersteven zijn uitgezocht voor de juiste vorm en komen uit de bossen van Twente. De inhouten zijn afkomstig van een Brabants bos, eveneens in de vorm gegroeid, terwijl het berghout is uitgezaagd uit een eikenboom uit Oranjewoud. Voor de zeilbalk is een stam genomen uit de bossen bij Nijmegen. Al dit inlandse eikenhout is zeer zorgvuldig uitgezocht. Het eikenhout voor de huid had minstens drie jaar op de werf gelegen, zodat dit voldoende droog was.

Aanvankelijk was het de bedoeling een Fries jacht te laten bouwen, maar de plannen werden aangepast en het werd een boeier van ongeveer 7 meter. De familie Van Kesteren was zozeer in haar schik met het resultaat dat de boeier de naam van de bouwer kreeg. De tewaterlating op 8 mei 1963 vond onder grote belangstelling plaats. Bij inschrijving in het stamboek kreeg de boeier "Berend" het nummer 343 toegewezen. Over de lotgevallen van de "Berend" hebben wij weinig kunnen achterhalen. Omstreeks 1972 is de "Berend" eigendom van J.A. Limburg te Brouwershaven, daarna enkele jaren van diens broer D. Limburg te Zierikzee. Deze verkoopt hem terug aan zijn broer, die hem in 1995 doorverkoopt aan de huidige eigenaar A. Grootenhuis te Capelle a/d IJssel.

Technische gegevens

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens    5,95 m
• Grootste breedte over de berghouten 3,02 m
• Holte op het grootspant    1,29 m
• Diepgang    0,51 m
• Zeiloppervlak: grootzeil + fok

Bijzonderheden

• geen kielbalk
• rond grootspant
• kielgang + 7 huidgangen
• snijwerk op kluisborden en beretanden
• roer bekroond met leeuw

Opmerkingen

De "Berend" heeft vergeleken met andere boeiers een vrij grote breedte en holte. Helaas zijn geen detailfoto's beschikbaar.

Wat leuk dat de 'Berend' op uw site is terug te vinden. Omdat ik de heer Van Kesteren vrij goed heb gekend en altijd geïnteresseerd ben geweest in deze boeier ben ik in het bezit gekomen van documentatie en fotomateriaal van de Berend. In de bijlage een voorbeeld.

Allard van Mens schrijft:
Het scheepje is gemaakt door H. de Jong, één van de broers welke een werfje in het dorp Heeg bestierden. Hij zou dit in zijn werkbare nadagen vervaardigd hebben (1960 - 1965). Ik trof het in uitmuntende staat aan bij het leegruimen van het huis van mijn Vader, die heeft het toentertijd gekocht. Er is dus één eigenaar geweest. Ik heb contact gezocht met de werf omdat het me een erg leuk stuk leek voor of de erven of de showroom. Het gaat dus om een Boeier waarschijnlijk een replica van de 'Berend' of de eerder gebouwde 'Ibbe'.

Johan Spruit is 39 jaar en woont in het Groene Hart. Echtgenoot, en bovendien vader van 3 jonge kinderen. Hij vertelt ca. 9 jaar geweest te zijn toen hij van zijn ouders een zeiljol cadeau kreeg. In dit 3 meter lange schip heeft Johan leren zeilen om op zijn 12de jaar een erg verwaarloosde grenenhouten 16m2 te kopen. Het zelfstandig klussen om vervolgens te kunnen zeilen was een euforie die Johan gevormd heeft tot echte watersporter!
‘Het zien in Friesland van de prachtige eikenhouten schepen met hun houtsnijwerk en die grote zwaarden aan de zijkant! De mooiste vond ik de boeier, waar een roef op stond. De prachtige lijnen van de ronde schepen, het eeuwenoude ambacht. Degelijk, robuust en geen enkel schip is hetzelfde! Alles door vakmensen met de hand gemaakt.’

In de zomer van 2020 komt Johan een model van een boeier tegen, gebouwd door Hendrik de Jong. Hij koopt het en met het kleine scheepsmodel vertrekt Johan weer naar Heeg om uit te zoeken van welke boeier dit model is. De conclusie is dat het noch exact een kleine kopie van de 'Berend en ook niet van de 'Ibbe'. Van beide boeiers zijn details te herkennen, waarschijnlijk omdat het model is gebouwd door Hendrik de Jong, die beide boeiers kende.

Bij Martijn Perdijk van de werf Wind&Water komt Johan de boeier 'Brend' tegen op een kar achter de loods, waar de boeier al jaren staat weg te kwijnen. Iedereen vind het zonde van zo'n schip, maar er is geen enkele belangstellende geïnteresseerd om iets met de boeier te gaan doen. Tijd en geld is daarbij de belangrijkste factor. Johan schrikt van het verhaal van Martijn dat het voorland van deze boeier, zoals van vele zwaar verwaarloosde houten schepen in het verleden, waarschijnlijk de kachel zal zijn. Johan besluit dat dit met dit schip niet mag gebeuren en sluit een deal met Martijn. Op zaterdag 17 oktober verhuist de boeier naar de loods van Johan met de intentie om er in de toekomst weer een varende boeier van te maken!

Toen het schip in Moerkapelle op z'n nieuwe plek stond schreef Johan: .......Ben zo blij met de Berend!! Echt een stoer schip. We hebben er een "Berendburg" op gedronken! .....

ik herinner me deze 'Berend' nog goed, net als Fries jacht 'Eleonora'. Beide gebouwd door Berend de Jong toen mijn stiefvader, Hems Huntelaar, daar in de leer was. Dr Ir J. Vermeer schrijft dat B de Jong van 1962 tot 1966 alleen werkte. Dat is dus niet waar. Ik was 12 en mocht vaak onderweg van school naar huis kijken naar de bouw en de voortgang. Nooit vergeten.