Janke
Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek "Tjotters en Boatsjes":
Deze fjouweracht is een interessant en ongetwijfeld zeer oud scheepje. Van de verscheidene scheepjes van deze klasse die bij de tewaterlating met een berghout werden afgeleverd, is zij de enige waarbij deze stootrand steeds behouden bleef. Hoewel een echte tjotter, heeft zij naar hedendaagse opvattingen dan ook het voorkomen van een Fries jachtje. Het is zeer waarschijnlijk dat de "Janke" in vroeger dagen voor het wedstrijdzeilen is gebruikt. Tot de uitrusting behoorde een stel zetboorden. Bovendien bevindt zich onder het restant van de oude nog met de hand genaaide zeilen een grote jager.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 158 | Zeil nummer: | RE126 |
|---|---|---|---|
| Categorie: | A | Tekening nummer: | |
| Type: | Tjotter |
Bouw
| Bouwjaar: | 1881 | Ontwerper: | |
|---|---|---|---|
| Werf: | Werf plaats: | ||
| Motor: | Inbouw | Motor type: | |
| Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 4,90 m | Breedte berghout: | 2,25 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,40 m | Masthoogte water: | 8,00 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 12,50 m2 | Oppervlakte fok: | 6,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 18,50 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Register Varend Erfgoed Nederland
| Registratie nummer: | 5596 | Registratie datum: | 01-05-2024 |
|---|---|---|---|
| Geregistreerd als: | Varend Monument® |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1943 – 1956 | Dhr. Kloots, Hilversum ( Klomp) |
|---|---|
| 1956 – 1959 | W. Thies, Utrecht ( Klomp) |
| 1959 – 1984 | C.H. Zijlstra, Arnhem ( Hiltje) |
| 1984 – 1991 | A. Kuiper, Arnhem ( Hiltje) |
| 1991 – 2011 | R.S. Wegener Sleeswijk, Dordrecht / Leeuwarden ( Janke) |
| 2011 – 2017 | F.W. Wegener Sleeswijk, Bloemendaal ( Janke) |
| 2017 – Nu (laatst bekend) | Stichting Friese Tjottervloot, Heeg ( Janke) |
Geschiedenis
1997
1997
1997: De 'Janke' in het boek "Tjotters en Boatsjes" van Dr. Ir. J. Vermeer
De historie van vóór de Tweede Wereldoorlog blijft helaas in het duister. Van een wedstrijdverleden is in archivalia niets te vinden, mogelijk omdat wij de vooroorlogse naam niet kennen. In het archief van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten bevindt zich de copie van een brief uit 1958 van secretaris Huitema aan de heer W. Thies te Utrecht. Diens telefonische aanmelding van het Friese jacht "De Klomp" (5 x 2,20 meter) wordt daarin bevestigd. Het scheepje werd in het stamboek ingeschreven onder nummer 158. Uit genoemde brief blijkt nog dat de werf Victoria te Aalsmeer het scheepje in 1943 verkocht aan de heer Kloots te Hilversum die het in 1956 overdeed aan Thies. In een artikeltje in het 'Nieuw Utrechts Dagblad' van 8 juni 1957, waarin ook bijgaande foto was opgenomen, staat vermeld dat het scheepje toen 76 jaar oud was (dus gebouwd in 1881). Volgens mondelinge mededeling van Thies in 1991 zou de boot zijn gebouwd bij Croles in IJlst. Dit feit komt echter in bovengenoemde brief in het geheel niet ter sprake. Een tjotter met de naam "Klomp" komt ook niet voor in het Nederlandsch Jachtregister van 1924/25, zodat hier geen aanknopingspunt is te vinden over de werf van herkomst.
In 1959 doet Thies de boot, die in slechte staat verkeerde, over aan zijn vriend C.H. Zijlstra te Arnhem, die haar de naam "Hiltje" geeft. In een loods aan het Looveer bij Huissen begint deze eigenhandig aan een complete restauratie, die zich jarenlang voortsleept. In 1984 neemt A. Kuiper te Arnhem de boot over, met hetzelfde doel, echter ook met hetzelfde resultaat. In 1991 komt zij dan in handen van de beide neven R.S. en A. Wegener Sleeswijk te Leeuwarden, die haar de naam van hun gezamenlijke beppe "Janke" geven. In de volgende jaren wordt zij eindelijk in oude glorie hersteld.
Technische gegevens
Hoofdafmetingen
- Lengte over de stevens 4,90 m
- Grootste breedte over de huid 2,25 m
- Holte op het grootspant 0,91 m
- Zeiloppervlak: Grootzeil + fok 23,9 m
Bijzonderheden
- geen kielbalk
- zeer steil staande voorsteven
- V-vormige bodem, voor en achter gepiekt
- vlaktilling 14°
- enigszins hoekige kimmen
- kielgang, zandstrook + verloren gang
- 6 huidgangen boven de kimmen
- voordek van losse delen, bedelbalk
- op de spanten aangebracht berghout
- boeisel staat vrij steil
- fraai oorspronkelijk snijwerk op boeisels, bedelen hennebalk
- koperbeslag
- breed roer met in de kop uitgesneden twee gekruiste acanthustakken
- snijwerk op de zijkanten van de helmstok, waarvan de handgreep de vorm heeft van een druiventros
Opmerkingen
Wat de herkomst betreft merken we het volgende op. Voozover bekend bestaat nog maar één enkel door Croles gebouwd plezierjacht, het grote Friese jacht "Wytske" uit 1887. Het ligt dan ook voor de hand na te geen of hier overeenkomsten te vinden zijn. Inderdaad is opvallend, dat dit jacht eveneens een V-vormig grootspant te zien geeft met een grote vlaktilling, alsmede een zeer steil staande voorsteven. Het steil-staande boeisel komt hier echter niet voor en ook het houtsnijwerk lijkt ons niet verwant. Voorts kan vergelijking plaats vinden met de voor zover bekend enige andere door Croles gebouwde tjotter, de "Jonge Pieter", waarvan na 1925 niets meer is vernomen. Uit de foto blijkt dat deze in 1867 gebouwde fjouweracht ook de typische roerbekroning met gekruiste acanthustakken had, evenals de steil staande steven. Echter, zonder verdere historisch gefundeerde aanknopingspunten achten wij het onvoldoende verantwoord om de "Janke" aan Croles toe te schrijven.
2018
31 januari 2018
31 januari 2018: Bericht van Frederik Wegener Sleeswijk
Mijn tjotter “Janke” heb ik eind 2017 aan de Stichting Friese Tjottervloot geschonken.
mei 2018
mei 2018: Nieuwsbrief 48 van de Stichting Friese Tjottervloot
'Janke' (een nieuwe Tjotter ? toegevoegd aan de vloot)
Op 28 april j.l. heeft de Stichting Friese Tjottervloot tijdens de donateursdag de "Janke" officieel toegevoegd aan de vloot. Met een ferme handdruk en onder het genot van een hapje en een drankje heeft de Dhr. Wegener-Sleeswijk de "Janke" overgedragen aan de stichting. Inmiddels heeft zij een plekje gekregen in ons schiphuis te samen met de andere Tjotters en het Fries jacht de 'Reiddomp'.
In de afgelopen weken heeft een aantal varend donateurs al kennis gemaakt met de 'Janke' en de indrukken zijn positief. Het scheepje is een plaatje voor het oog en trekt veel bekijks. Ook is inmiddels gebleken dat het scheepje uitstekend geschikt is voor comfortabele dag- en meerdaagse tochten. Ook voor het gebruik met groepen zijn de ervaringen erg goed. Dus kom ook eens kennismaken en varen met de Janke!
