Kloekie

Bovenstaande pagina is onderdeel van het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925, een uitgave van A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland in 1925.

De opsomming van de eigenaren is echter niet geheel volledig. "De Waterkampioen" van 1936 bevatte in de rubriek "De Uitkijk" namelijk de volgende mededeling: De tjotter "Frithjof' van den heer Blom is verkocht aan den heer Schönberger te Hillegersberg. Tussen Blom en Mulder heeft de tjotter dus (tenminste) nog één andere eigenaar gehad.

Verschillende bijzonderheden uit bovenstaand bericht hebben we bevestigd gevonden op andere plaatsen. In het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 (Bijlage B) komt de tjotter "Frithjof" voor, inderdaad als eigendom van, A. Blom te Rotterdam met als bouwer Holtrop van der Zee. Helaas staat het bouw¬jaar niet vermeld. Het zeilnummer is hier 6OF. Dit kan een drukfout zich, maar het is ook mogelijk dat Blom in 1929 het nummer 26OF kreeg toegewezen bij het aanvragen van een nieuwe meetbrief. Ook dit laatste vonden we (indirect) bevestigd. De Almanak voor Watertoerisme van de ANWB, die in de jaren twintig en dertig een lijst bevatte van alle wedstrijdjachten met een officiële meetbrief, vermeldt vanaf het jaar 1930 de tjotter "Frithjof' van A. Blom te Rotterdam met zeilnummer 26OF; in eerdere jaren ontbreekt deze tjotter in de lijst van geregistreerde wedstrijdjachten.

Brieven van de laatste eigenaar, dokter Visser, in het Stamboekarchief

Tenslotte vermelden we twee brieven uit 1953 van dokter Visser, die wij in het stamboekarchief terugvonden. Ze zijn kennelijk een reactie op de hiervoor genoemde artikelen van Van Waning in "De Waterkampioen" over de doelstellingen van de Commissie Friese Ronde Jachten. De eerste brief is gericht aan conservator Halbertsma van het Fries Scheepvaart Museum in Sneek.

Wij citeren: Al jarenlang had ik gezegd, dat mijn volgende boot een tjotter moest zijn, tot ik onlangs een tjotter kreeg aangeboden die mij tot liefde op het eerste gezicht deed ontvlammen. Ondanks de vrij slechte staat en de kennelijk hoge leeftijd was de lijn zo uitzonderlijk mooi, dat ik niet anders kon, dan tot kopen overgaan. Ik noodde o.a. mijn dorpsgenoot dr. W.H. Teupken (75), voormalig hoofdredacteur van de vroegere "Watersport" en vroeger bezitter van de tjotter "Geisha" en ook deze was enthousiast over de lijnen en zeilcapaciteiten van mijn tjotter en merkte op dat het stellig, evenals zijn vroegere "Geisha" een werkstuk van de beroemde v.d. Zee moest zijn. ... De waterlijn is aan de voor- en achtersteven eigenaardig toegespitst van vorm, zodat hij heel vlot zijn water loslaat. Ook de doorsnede geeft een typische vorm te zien, die ik hiernaast probeerde te schetsen. (De in de brief getekende schets laat een gepiekt spant zien!)

Uit alles blijkt, dat dit een tjotter van Eeltje Holtrop van der Zee moet zijn geweest. Ook de bewaard gebleven foto's laten hierover geen misverstand bestaan. In de werfboeken komt de naam Van Welderen Rengers als opdrachtgever evenwel niet voor. Wij menen echter dat dit de boot moet zijn die Eeltjebaas in 1884 bouwde voor Jhr H.L. van Haersma de With, wonende op Heemstrastate te Oenkerk. De afmetingen hiervan komen namelijk exact overeen: De lengte van deze boot was 16 voet 9 duim (4,75 m) bij een wijdte binnenwerks van 7 voet 4 duim (2,08 m). Het lijkt ons zeer waarschijnlijk dat dit de latere "Kloekie" is. Ook in Oenkerk, op Staniastate, woonde in die dagen Mr Wj. van Welderen baron Rengers, burgemeester van Leeuwarden, later ook diens zoon Mr Th.M.Th. Van Welderen baron Rengers. Beide waren in hun tijd, voor en na de eeuwwisseling, vooraanstaande juristen en vooruitstrevende Friese bestuurders. Het lijkt ons voor de hand liggen dat Jhr Van Haersma de With zijn tjotter te enigerlei tijd heeft verkocht aan een van deze Rengersen. Daarna kwam zij in handen van D. Zwart te Leeuwarden. De heer Visser meldt verder in de eerste brief nog dat hij de tjotter kocht van J. Mulder te Nieuwkoop; zij heette toen "Haliotis".

Uit de tweede brief, aan Van Waning, toentertijd secretaris van de Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten, blijkt verder dat de boot in 1919 eigendom was van de heer M. Lels, directeur van Van der Tak's bergingsbedrijf te Maassluis.
Dat de vermeldingen in het Nederlandsch Jachtregister onbetrouwbaar kunnen zijn blijkt nogmaals hieruit, dat aldaar de maten van deze tjotter als 4,70x1,62 m staan opgegeven, terwijl de afmetingen in werkelijkheid 4,75 x 2,10 meter bedragen.

In 2006 zijn resterende niet verbrande, restanten zoals roer, helmstok, zwaarden en oude blokken aan het Fries scheepvaart Museum overgedragen. Deze waren na het overlijden van B.P. Visser door de kinderen gevonden bij het opruimen van de zolder van de schuur.

Mijn vader had ooit een tjotter en later een Staverse jol. Ik ben benieuwd of er bij uw Stichting iets bekend is over de geschiedenis van deze schepen. De tjotter werd door mijn vader omstreeks 1938 gekocht, had OF26 in het zeil en heeft vanaf mei 1940 een poosje als onze woning gediend, nadat ons huis door het bombardement getroffen was. De naam van de tjotter was "Frithjof".
Omstreeks 1945 heeft de tjotter plaats gemaakt voor een stalen Staverse jol "het Vrouwtje van Stavoren".