Pompeblêd

Op Goede Vrijdag a.s. wordt de verloren gewaande tjotter 'Pompeblêd', met plaquette 500 van het Stamboek per trailer opgehaald. De tjotter is sinds 1970 opgeslagen bij jachtwerf Coen Rutjes in Reeuwijk. De voormalig eigenaar had het prachtige scheepje voor de winterstalling daar ondergebracht, maar het noodlot sloeg toe. De gezondheid van de eigenaar werd gedurende die wintermaanden slechter en de tjotter bleef achter in de stalling. De familie gaf na het overlijden van de eigenaar toestemming om de 'Pompeblêd' te verkopen. Elk uitgebracht bod was toentertijd te laag, met als gevolg dat de tjotter onverkocht en bijna vergeten lag te verkommeren. Uiteindelijk is het scheepje buiten onder een dekzeil beland en werkelijk uit het zicht verdwenen.
Na een zeer aangenaam gesprek met Coen Rutjes jr. kreeg de SSRP toestemming om de tjotter per trailer op te halen. De katoenen fok, de rondhouten, een prachtig roer met taling en de plaquette met stamboeknummer 500 heb ik in ontvangst mogen nemen. Een fleurig oranjegetint boeket is aan de echtgenote van Coen Rutjes sr. overhandigd als dank voor de medewerking en bereidwilligheid om alle onderdelen bij elkaar te zoeken. 

De afmetingen zijn 5.25 x 2.06 x 0.30 mtr. De holte is 72 cm. De lengte is dus veel groter dan ooit vastgelegd in de schepenlijst van de SSRP. Opvallend is het volkomen platte vlak met hele weke kimmen. Het vlak bestaat uit drie planken en is 1.16 mtr. breed. (0.47 / 0.21 / 0.47 mtr.). Verder valt op dat de constructie licht is. Het mastdoft is 4 cm dik. De mast wordt vanaf de achterkant in het mastdoft gezet en wordt gefixeerd met een grendel zoals je dat bij kleine scheepjes ziet. Het kolsum waar de mast op steunt zit slechts met vier bouten vast en wordt niet door een constructie gesteund. Wanneer er met een mast van bijna 7.50 mtr. gezeild moet worden, dan zal de bestaande constructie te licht zijn. Het is niet denkbeeldig dat mast en tuig gemakkelijk over boord gezeild kunnen worden.

Het scheepje heeft drie gangen, die een verfijnd voor- en achterschip tonen. De achtersteven valt erg achterover zonder uitgezakt te zijn. De boeisellijn is vlak. De stootstrip rondom het schip is van messing. Het boeisel staat stijl en heeft een ingeschaafde kraal en twee ingeschaafde biezen. In het voorschip bevindt zich een versierde bedelbalk. Achterin bevindt zich een versierde hennebalk.

Voorlopig wordt de 'Pompeblèd' gekwalificeerd als boerenboot. Maar dan wel een grote en een verfijnde.

Het streven is haar weer in de vaart te brengen. Ze zal opgemeten en getekend gaan worden zodat de vorm en constructiedetails vastgelegd zijn. De werkelijke kwaliteit van het hout zal nog beoordeeld moeten gaan worden. Afhankelijk de uitslag hiervan moet gekeken worden welke vorm van conservering realistisch zal blijken.

Gerard ten Cate en Robin van Son schrijven op 30 april 2019: De eerste indrukken

Een bestaan als bloembak of afvoer via de container is voorlopig afgewend. Maar Gerard ten Cate en Robin van Son zijn heel benieuwd hoe de lezer en liefhebber tegen het verhaal van de 'Pompeblêd' aankijken en willen graag het volgende van u weten: Is het in uw ogen terecht dat ze "uit haar winterslaap is gewekt"? Hoe schat u de haalbaarheid in om haar weer varend te krijgen? Vindt u de gedachte om haar weer varend te krijgen realistisch? Op welke manier zou u het aanpakken wanneer een dergelijk scheepje ineens uw eigendom zou worden? En: is bij het opnieuw in de vaart brengen, los van de kosten die er mee gemoeid zijn, een rol weggelegd voor de SSRP als Behoudsorganisatie?

We willen graag uw mening. Klim in het toetsenbord en schrijf ons via: stamboek®ssrp.nl. De reacties en de ontwikkelingen rondom de tjotter Pompeblèd staan natuurlijk ook deze website.

SdZ 2019-5: De 'Pompeblèd', een verwaarloosde tjotter

Gerard ten Cate schrijft:
Pieter Hofkamp, oud schipper van het Friese Statenjacht Friso en zijn neef Pieter Piersma traden op als intermediair bij de overdracht van de tjotter Pompeblêd aan Thom Koopmans.
Dank zij de bemoeienis van het bestuurslid, nu voorzitter, van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten Ineke Verkaaik - Hogervorst, hebben Robin van Son en ondergetekende, Gerard ten Cate, de Pompeblêd in 2019 uit Reeuwijk opgehaald om haar veilig te stellen voor de toekomst. Allereerst is ze in Zuidlaren gestald en zijn haar stevens zijn met een spandraad geborgd.
We hebben uitgesproken dat we het op prijs zouden stellen wanneer een jongere zich over het scheepje zou willen ontfermen en wanneer deze de tjotter weer in de vaart wil brengen. 
We zijn ons zeer bewust van de staat waarin het scheepje verkeert. Het heeft zwaar achterstallig onderhoud en bijna alle losse onderdelen ontbreken. Echter het hout is niet rot! En de basis is goed. De romp is niet uitgezakt. We hopen dat “groot onderhoud” op een traditionele manier uitgevoerd kan gaan worden. 
Aandachtspunt nummer één is misschien wel de constructie van het mastdoft met de mastkoker. In ieder geval moet het verstevigd worden, misschien moet het vervangen worden. De steekmast zoals  bij deze boot hoort, is een historisch detail. Omdat de mastkokerconstructie (te) licht is, kan het tuigplan niet groot zijn. Een mast van 7.50m die gemeten is, lijkt te lang voor deze boot. Een voorstel voor een tuigplan zou een tuig kunnen zijn van een 5.00m schouw van Brandsma of Van der Meulen. Mogelijk dat dit ergens gebruikt te krijgen is. 
We adviseren om zoveel mogelijk te overleggen over de te nemen stappen wanneer het de restauratie betreft. (oa. Robin van Son, Gerard ten Cate, Alexander de Vos). Hou er bijvoorbeeld rekening mee dat de boot heel slap wordt wanneer je het zeilwerk uit de boot haalt. Wanneer je dat wilt doen, zorg dan dat de boot voldoende ondersteund in de positie opgesteld staat.
De kleurresten (lichtblauw in de kop) zover die er nog zijn, zijn “Fries”. De “Hollandse” kleur was traditioneel een lichte tint groen. 
Hoewel het eigendom tot 26 januari 2020 formeel ligt bij Robin en Gerard mag dit niet los worden gezien van het morele eigendom van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten. We dragen het eigendom over zonder enige verplichting, als koopprijs vragen we een bedrag dat gelijk is aan de kosten die wij gemaakt hebben om de tjotter in Zuidlaren te krijgen. 
De SSRP hoopt de Pompeblêd tijdens de restauratie te kunnen blijven volgen en er over publiceren. Dit kan bijvoorbeeld op onze website, in de Spiegel der Zeilvaart en mogelijk bij een presentatie op de beurs Klassieke schepen.
Graag ontvangen we een restauratieverslag of een voortgangsverslag bij de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten, we vragen het uiterlijk (de vorm) van de boot te behouden zoals het is, we hopen dat ze weer als een blank gelakte tjotter op het water komt. Wanneer er dingen gewijzigd (moeten) worden vragen we dit te beschrijven in het restauratieverslag. Het zou helemaal mooi zijn wanneer je kans ziet een opmetingstekening van de Pompebled te maken.
Toen Robin, Ineke en ik met deze scheepjes begonnen waren we 16 jaar. Bij ons is het tjottervirus zo ernstig geworden dat we er na bij vijftig 40 jaar nog altijd drager van zijn. We hopen dat de restauratie van deze tjotter en daarna het varen ermee jou heel veel plezier geeft.
We wensen je veel succes met de Pompeblêd.

Gerard ten Cate,
Robin van Son,
Ineke Verkaaik – Hogervorst,
Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten 

Ik zal mij eerst even voorstellen voor de mensen die mij niet kennen.
Ik ben Thom Koopmans, 17 jaar, en ik woon in Westzaan. Hier woon ik op een klein eilandje waar ik van kleins af aan heerlijk aan het rommelen ben aan schepen. Samen met mijn vader doen wij restauraties van opduwers, tuinderschuiten en kleine vrachtscheepjes van ijzer. Nu heb ik van kleins af aan iets met hout. Ik was 8, toen ik mijn eerste Oostzaner jol van de bodem haalde. De Oostzaner jol was het vervoersmiddel voor de mensen in deze regio, voordat eerst de wegen en daarna de auto er kwamen. Het is een roeiboot met een snel gestroomlijnd model waar je zeer snel mee kan roeien.
Ik heb altijd al een tjotter willen hebben, omdat het verschrikkelijk mooie scheepjes zijn. Ikzelf word er vrolijk van als ik er eentje zie liggen of varen. Na een tijdje zoeken kwam ik in contact met Pieter Piersma en zo ben ik uiteindelijk bij Gerard te Cate en Robin van de Son terecht gekomen. Heel erg bedankt voor hun medewerking. Ik ben echt verschrikkelijk blij met het scheepje.

Wij zijn gisteren om 2 uur goed aangekomen in Westzaan en na een bakje koffie moest ie meteen de loods in met behulp van van een heftruck.

De eerst volgende stap in het restauratieproces wordt het maken van een goed verrijdbaar frame. Daarna het scheepje eens heel goed bekijken en een eerste indicatie maken van wat er zal moeten worden vervangen.