WR173 'Twee Gebroeders'

In 1905 telde de Wieringer vloot 202 schepen, bijna net zoveel als Urk (228 schepen) en Volendam (213 schepen) en zelfs meer dan Marken (162 schepen). De Wieringers maakten over het algemeen gebruik van kleinere schepen. Dit had te maken met het gebied waar gevist werd. Van de Wieringer schepen voeren er vijf alleen op de Noordzee, vijftien zowel op de Noordzee als op de Zuiderzee en 182 alleen op de Zuiderzee. Het geringe aantal Noordzeevissers op Wieringen vloeit voort uit de vele visserijmogelijkheden rond het eiland, de noodzaak en de animo om op de Noordzee te gaan vissen was daardoor minder groot.
Wat het scheepstype betreft zien we dat in 1866 de vloot van in totaal 69 schepen grotendeels bestaat uit haringschuiten. Rond 1880 ging men over op het gebruik van blazers. Toch waren beide scheepstypen niet echt geschikt voor de ondiepe platen en het snel manoeuvreren in de geulen. Daarom verruilde men reeds rond de eeuwwisseling dit scheepstype weer voor aken. De Wieringeraak had een plat vlak en zwaarden en kon dus droogvallen. Doordat de fok op een overloop voor de mast stond, was het schip snel wendbaar en makkelijk te zeilen met een kleine bemanning. Het was echter geen snelle zeiler en moest wat dat betreft de botter voor laten gaan.
Het kenmerkende voor een Wieringer aak zijn de lage boorden waardoor het goed geschikt is voor de visserij met staand want en het wiermaaien. Als de bun werd dichtgemaakt en leeggepompt staken de aken minder dan twee voet diep. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is de Wieringeraak nooit op Wieringen zelf gebouwd. De meeste zijn afkomstig van werven te Makkum, Hindeloopen en vooral Workum. De meest bekende en karakteristieke aken kwamen van de werf van Zwolsman in Workum. Het hellingen en reparaties werden uitgevoerd op de kleine helling vlakbij den Oever, in Van Ewijcksluis of op Texel. In 1917 werden voor het eerst twee schepen van de Wieringer vloot van een motor voorzien. Wieringen liep wat de motorisering betreft voorop vergeleken bij andere vissersplaatsen langs de Zuiderzee.

In 2007 heeft de Spiegel der Zeilvaart een reeks van drie artikelen geplaatst in het kader van het 75-jarig jubileum van de Afsluitdijk.

Honderd jaar worden is een gebeurtenis die meestal niet onopgemerkt voorbijgaat. De Wieringeraak WR173 bereikte op 13 april 2016 deze leeftijd en om dat te vieren heeft de Vereniging Aak een boek uitgegeven over de geschiedenis van het schip. Tijdens het weekend van de Flora- en Visserijdagen werd het boek in de historische hoek van de Vissershaven te Den Oever aan het publiek gepresenteerd en het jubileum gevierd.
De WR173 is gebouwd in Workum, op de werf 'De Hoop' van Ulbe Zwolsman. Opdrachtgevers waren de in Den Helder wonende, maar van Wieringen afkomstige gebroeders Teunis en Dirk Doves. De aak komt als 'HD77 Twee Gebroeders' in de vaart en wordt gebruikt als viskoopschuit. Op zee wordt de vangst van andere schepen opgekocht en snel naar de wal gebracht.
Na tien jaar wordt de aak in 1926 verkocht naar Wieringen. De gebroeders Broer en Cor Wit uit Den Oever zijn de nieuwe eigenaren. Het schip wordt vernummerd naar WR173, de naam kon hetzelfde blijven. De WR173 wordt nu wel volledig voor de visserij ingezet. De palingvisserij met fuiken is de belangrijkste visserij, maar in de winter viste men ook wel op alikruiken (krukels). De eerste jaren werd er nog volledig op de zeilen gevist. Pas in 1930 werd er een 1-cilinder 25 pk A-Ford motor ingebouwd. De gebroeders Wit waren behoudende mensen en ze hebben lang met de aak gevist. Pas in 1960 werd de aak vervangen door een nieuwe stalen kotter.

De 'Twee Gebroeders' (de toenmalige naam van het schip) werd in 1961 verkocht om een nieuw leven tegemoet te gaan als recreatie vaartuig. Zo was ook de in botterkringen bekende Piet Dekker uit Kortenhoef een aantal jaren eigenaar. De WR173 voer toen vanuit Muiden en werd via de bekende `botterkoning' Harry Smit regelmatig verhuurd. In 1976 kwam de aak als klein charterschip onder eigenaar Kees Rol weer af en toe in Den Oever. Rinse Zijlstra, de toenmalige voorzitter van de Stichting Oud Wieringen, slaagde erin een aantal mensen enthousiast te maken om het schip te kopen en op die manier voor Wieringen te behouden. In 1991 werd deze Stichting opgesplitst in aparte verenigingen en kwam de WR173 onder het beheer van de Vereniging Aak. Dat pakte goed uit, want inmiddels is deze uitgegroeid tot een bloeiende vereniging met ruim 300 leden. In feite zijn er dit jaar dus twee jubilea te vieren: de WR173 bestaat honderd jaar en de Vereniging Aak 25 jaar.

Ik kwam deze plaat laatst tegen bij het opruimen van de zolder.