Marwille
Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek 'Het Friese jacht' het volgende:
Omtrent de herkomst van dit jacht zijn wij geïnformeerd door een brief gedateerd 15/6/1952 van de heer H.W. van Schaik te Driehuis aan de toenmalige secretaris van de Commissie Stamboek Friese Ronde Jachten, C.J.W. van Waning. De heer Van Schaik schrijft: .... "Het Friesch jacht is gebouwd in 1918 op de werf van Zwolsman te IJlst. De oorspronkelijke opdrachtgever kon het jacht niet afnemen om financiële reden. De werf heeft het toen verkocht aan een zekere Tromp (in assurantiën) te Woudsend.
Omtrent de herkomst van het jacht "Marwille" bestaat nogal wat verwarring. In de schepenlijst 1990 van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten staat het jacht toegeschreven aan Lantinga, IJlst, terwijl de naam trouwens foutief als "Jarwille" (!) staat vermeld. Het plaquettenummer 183 laat geen twijfel, dat het gaat om het in oudere schepenlijsten voorkomende jacht "Vrouw Ybeltje", waarvan de historie volledig bekend is en inderdaad teruggaat tot de werf van Zwolsman te IJlst. De verwarring is begrijpelijk, enerzijds omdat de naam Zwolsman algemeen wordt verbonden met de heden nog bestaande Scheepstimmerwerf "De Hoop" naast de zeesluis in Workum, anderzijds omdat de combinatie van houten rond jacht en IJlst geassocieerd wordt met de naam Lantinga. Er heeft echter inderdaad, zij het slechts korte tijd, in IJlst een werf onder de naam Zwolsman bestaan.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 183 | Zeil nummer: | OC61 / RD61 |
|---|---|---|---|
| Categorie: | A | Tekening nummer: | |
| Type: | Fries jacht |
Bouw
| Bouwjaar: | 1918 | Ontwerper: | Gebr. Zwolsman |
|---|---|---|---|
| Werf: | Gebr. Zwolsman | Werf plaats: | IJlst |
| Motor: | Inbouw | Motor type: | |
| Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 5,27 m | Breedte berghout: | 2,45 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,40 m | Masthoogte water: | 8,35 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 24,30 m2 | Oppervlakte fok: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 24,30 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Register Varend Erfgoed Nederland
| Registratie nummer: | 1599 | Registratie datum: | 17-03-2022 |
|---|---|---|---|
| Geregistreerd als: | Varend Monument® |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1925 – 1946 | Visser, Amsterdam ( Marwille) |
|---|---|
| 1946 – 1950 | Willige Prins, Anloo ( Marwille) |
| 1950 – 1953 | H.W. van Schaik, Driehuis ( Vrouw Ybeltje) |
| 1960 – 1970 | J.P. Bijlard, Scheveningen ( Vrouw Ybeltje) |
| 1970 – 1973 | R. van Stee, Schermerhorn ( Marwille) |
| 1973 – 1975 | J.F. Vergunst , Dordrecht ( Marwille) |
| 1975 – 1976 | R. van Stee, Schermerhorn ( Marwille) |
| onbekend – 1991 | D.B. Wittermans , Oppenhuizen ( Marwille) |
| 1991 – onbekend | D. Sambrink, Leeuwarden ( Japke) |
| onbekend – 2006 | B. Gerritzen, Leeuwarden ( Marwille) |
| 2006 – 2015 | M.J.L. Jonkhart, s-Hertogenbosch ( Marwille) |
| 2015 – Nu (laatst bekend) | I.J. de Jong, Glimmen ( Marwille) |
Geschiedenis
1918
1918
1918: Advertenties Leeuwarder Courant
1925
1925
1925: Eigenaar Visser koopt de 'Marwille' van H.A. Tromp
In 1925 heeft de heer Visser te Amsterdam het jacht gekocht van de heer Tromp. (Het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 vermeldt nog H.A. Tromp te Woudsend als eigenaar van de "Marwille"). De heer Visser heeft het tot 1946 in eigendom gehad en toen overgedaan aan z'n schoonzoon, de heer Willinge Prins te Anloo (Dr).
Bovenstaande pagina is onderdeel van het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925, een uitgave van A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland in 1925.
1991
5 september 1991
5 september 1991: Artikel in Leeuwarder Courant: Verwaarloosd oud Fries jacht krijgt oude luister terug
1992
1992
1992: Het Fries jacht in het boek "Het Friese jacht" van Dr. Ir. J. Vermeer
Wij zagen reeds, dat de opdrachtgever, die wij niet bij naam kennen, niet bij machte was het jacht af te nemen. Volgens de aangehaalde brief verkocht de heer Tromp de "Marwille" in 1925 aan de heer Visser te Amsterdam. De heer Van Schaik meldt in die brief nog het volgende: ...
De heer Visser heeft het jacht tot 1946 in eigendom gehad en toen overgedaan aan z'n schoonzoon, de heer Willinge Prins te Anloo (Dr). Van genoemde familie Willinge Prins heb ik het jacht in 1950 gekocht. Vanaf de bouw heeft het de naam "Marwille" gedragen. In 1950 veranderde ik de naam in "Vrouw Ybeltje". . . . In de winter '50-'51 heb ik het jacht geheel opnieuw laten beplanken, wat tussen haakjes een zeer kostbare geschiedenis is geweest. Het jacht verkeert in prima staat.
Uit verdere correspondentie, die zich in het archief van het Fries Scheepvaart Museum bevindt, blijkt het volgende: De dochter van de heer Visser trouwde met de heer Willinge Prins, burgemeester van Anloo, en nam het jacht mee. Het kreeg ligplaats aan het Zuidlaardermeer. Bij het overlijden van de heer Willinge Prins is het jacht in 1950 verkocht aan de heer Van Schaik. Mevrouw Willinge Prins-Visser werd kort daarna benoemd tot hoogleraar te Wageningen. De heer Van Schaik verkoopt de "VrouwYbeltje" in 1953, omdat het scheepje te klein werd voor zijn gezin.
Latere eigenaren
Latere eigenaren zijn: AJ. Voges te Hillegom (1953 - 1957), Dr H. Hoying te Nijmegen (1957-1960) en J.P. Bijlard te Scheveningen (1960-1970). De familie Bijlard vindt het open jacht wat oncomfortabel om er met een paar kinderen op te kamperen en laat er daarom een kajuitje op bouwen door jachtwerf "De Waag" te Warmond (zie foto). Na tien jaar aldus te hebben rondgevaren begint opnieuw een periode, waarin het jacht frequent van eigenaar wisselt. De familie Bijlard verkoopt in 1970 de "Vrouw Ybeltje" aan R. van Stee te Schermerhorn. Deze laat door Piersma in Heeg de kajuit slopen en er weer een open Fries jacht van maken. De oorspronkelijke naam "Marwille" wordt in ere hersteld. Volgende eigenaren zijn: J.F. Vergunst te Dordrecht (1973-1975), weer R. van Stee (1975-1976), H. Nijp te Uitwellingerga (1976-1981), J. Bakker te Sneek (1981-1982) en HJ. Amorison te Rijsenhout (1982-1988).
Verwaarloosd
De laatste jaren werd de "Marwille" nauwelijks meer gebruikt. In de zomer van 1988 vonden wij haar in de open lucht op de wal bij de firma Van Dijk aan het Burgem. De Hoop-kanaal te Sneek, slechts afgedekt met een oude dektent. Ter plaatse hebben wij toen opmetingen gedaan. Kort daarna wordt D. Wittermans, botenverhuurder te Oppenhuizen, eigenaar. Begin 1991 komt de "Marwille" in handen van D. Sambrink te Leeuwarden, die haar een grondige restauratiebeurt geeft en haar daarna overdoet aan de huidige eigenaar, de heer B. Gerritzen, eveneens wonende te Leeuwarden.
Technische gegevens
Hoofdafmetingen
- Lengte over de stevens 5,27 m
- Grootste breedte over de
- berghouten 2,50 m
- Holte op het grootspant 0,93 m
- Zeiloppervlak: Grootzeil + fok 24,3 m2
Bijzonderheden
- geen kielbalk
- rond grootspant
- vlaktilling 0°
- kielgang, zandstrook + verloren gang 5 huidgangen
- open voorkuip met bedelbalk geen snijwerk
- roer bekroond met leeuwtje
Opmerkingen
Het jacht is eenvoudig uitgevoerd. De bouwwijze verraadt het ontstaan in een tijd, dat door toe-nemende concurrentie van het scherpe jacht de bouwer van traditionele ronde jachten gedwongen werd goedkopere methoden toe te passen. Het vlak bestaat naast de kielgang uit een zeer brede (33 cm) zandstrook met daarnaast een verloren gang. De breedte is naar verhouding vrij groot.
2015
2015
2015: Foto's 2015
2022
23 oktober 2022
23 oktober 2022: E-mail van eigenaar I.J. de Jong
Hierbij recente foto's van de Marwille (aanpassingen 2020). Na enkele jaren discussie zijn op advies van Elisabeth Spits en Martijn Perdijk de door de heer Sambrink vernieuwde scheepssier deels verwijderd. De uitbundige bereteanden en kluisborden werden verwijderd, waarna de kraal door Marijn Perdijk werd doorgetrokken. De biezen zijn net als de kraal (in 2019) wit geschilderd waardoor er een mooie en rustiger belijning ontstond.
