Brack

Ir R.D. Koolhaas heeft de LE64 in 1957 gekocht van de eigenaar, de heer Visser in Lemmer. De aak is naar Rotterdam gevaren, waar zij als deklading op een schip van de VNS of een nieuwbouw schip van de KJCPL naar Hong Kong is getransporteerd. In Hong Kong is zij naar het ontwerp van de nieuwe eigenaar verbouwd bij "The Kowloon Dock Company" en is toen omgedoopt tot "Brack" naar één van de schepen van Houtman. Tot en met de zomer van 1960 is er rond Hong Kong gevaren. In het voorjaar van 1961 is de aak weer naar Nederland gebracht.Daarna heeft de 'Brack' een aantal reizen naar Scandinavië gemaakt.

In 1968 is de 'Brack' verkocht aan de heer Siebe Henstra.

Aanvulling van Dirk Huizinga

Mijn stelling was altijd, dat er, op de 'Zevija' na, geen houten Lemsteraken bewaard zijn gebleven. Toen ik een paar jaar geleden in het Fries Scheepvaart Museum een voordracht hield over ‘Dè Lemsteraak bestaat niet’, kwam na afloop een oudere man naar me toe die mij een foto gaf van een houten visaak. Hij was een nazaat van de familie Visser uit De Lemmer en hij wilde mij laten zien dat hun houten aak nog in functie was tot in het midden van de vorige eeuw. Niet meer op het IJsselmeer, maar als moederschip voor de binnenvisserij.

Nu weet ik helaas niet van welke familie Visser de schenker van die foto was. Er waren diverse ‘Vissers’ in Lemmer, maar slechts een paar met een grote aak. Ook waren er rond 1915 maar heel weinig houten aken in gebruik. Het is dus mogelijk, dat deze foto van een houten visaak de oude, houten LE64 is. Opvallend is ook dat deze aak sprekend lijkt op de ijzeren aak die Bos voor de familie Visser bouwde. Het zou dus denkbaar zijn dat Bos zowel de houten LE64 heeft gebouwd als de ijzeren LE58/64 ......
 
Helaas blijft het speculatie!

De stamboom van de fam. Visser op www.spanvis.nl vertelt: Jelle Visser liet de ijzeren LE58 bouwen bij Bos. Jelle leefde van 1871 – 1935. Hij overleed in 1935 in Oldeboorn, waar zijn zoon Renze een viswinkel had. De houten aak LE64 werd door Renze uitgeschreven en zijn zoon Andries nam de ijzeren aak LE58 over van zijn oom Jelle. Het schip werd geregistreerd onder nummer LE64 en kreeg de naam ‘De Jonge Andries’.  Overigens: de oudere zus van Jelle Visser, Klara, was getrouwd met Auke Bakker van de LE6.

Visserijregistratie vanaf 1882

De visserijregistratie van de LE64 is die van 1911, toen de vissers zich opnieuw moesten inschrijven voor de kustvisserij en waarbij tevens de gemeentelijke registraties werden opgeschoond (‘omnummering’). De verplichting om als visser op de Zuiderzee bij je gemeente geregistreerd te staan, stamt uit 1882 en was bedoeld om wat meer greep te krijgen op de tot die tijd vrije zeevisserij. H.C. Redeke deed in 1905 i.o.v. de regering onderzoek naar de Zuiderzeevisserij en maakte daarbij overzichten van de geregistreerde vissersschepen per gemeente.

In 1905 stond de ijzeren aak van J.A. Visser nog geregistreerd als LE158 en de naam ‘De Jonge Andries’. Jelle zijn vader Andries R. Visser had een houten aak geregistreerd onder nummer LE164 met de naam ‘’De jonge Kaatje’. In 1911, bij de registratie voor de kustvisserij, kreeg Jelle A. Visser nummer LE58 voor de ijzeren aak en zijn broer Renze A. Visser nam de houten aak van vader Andries over met de nieuwe registratie LE64 onder een andere naam ‘De Jonge Andries’.

In 1935 overleed Jelle A. Visser. De houten aak LE64 werd door Renze uitgeschreven en hij nam de ijzeren aak LE58 over van zijn oom Jelle. Het schip werd geregistreerd onder nummer LE64 en de naam ‘De Jonge Andries’.

De LE 64 was van mijn ooms, broers van mijn moeder, de fam. Visser uit Lemmer. Ik vond het heel erg te horen dat deze in 1957 verkocht werd omdat er geen droog brood meer te verdienen viel in de visserij. Dat de aak naar Hongkong ging om te worden omgebouwd vond ik toen helemaal niet leuk.

Tien jaar later woonde ik in Weesp en tijdens een wandeling in de richting van het Amsterdam Rijnkanaal zagen we ineens op een werf een witte aak liggen. Dat was op zich al bijzonder, maar wie schetste onze verbazing toen we zagen dat het de LE64 was? Ik denk dat er een andere motor was ingebouwd. Vond ik het mooi? Op zich wel, maar het was emotioneel dat dit stoere schip, waar ooit zo hard op gewerkt werd, nu als een soort 'luxe paardje' rond voer. Ik hoorde later dat de eigenaar mijn oom nog vaak bezocht.

Toen het schip 100 jaar bestond hebben de toenmalige eigenaren de familie aan boord uitgenodigd. Het leek de eigenaar wel leuk om op de ene kant LE58 en op de andere kant LE64 te zetten. Mijn oom Wieb weigerde aan boord te gaan, eerst moest dat LE58 eraf. Later, dat is ook alweer bijna 21 jaar geleden, troffen we de LE64 aan tijdens Sail 2000.

Heb ook nog wat foto's waarop familie van de gebroeders Visser tijdens een tochtje op de aak zitten. Dat was een tochtje om de motor te laten verzegelen op een werf die notabene naast hun huis was gelegen. De verzegeling had te maken met de onderlinge hardzeilwedstrijden in de tijd 'dat geluk nog heel gewoon was'. Doordat De Rien in Lemmer was gedempt kon men die doorvaart niet meer maken en moest er helemaal omgevaren worden via De Brekken. (De LE64 ging naar de werf van Bos in Echtenerbrug. Dat kon door de Rien, Tjeukemeer, Pier Christiaansloot. Toen  vanwege het gemaal Tacozijl een stroomkanaal naar de Brekken was aangelegd in 1920 werd er dus gevaren door de Zijlroede naar de Brekken en aan de noordzijde stuurboord uit naar Follega en dan het Tjeukemeer over).
Ik was erbij en het maakt deel uit van de gelukkige herinneringen, die ik als kind had op vakantie in Lemmer.