Aleide Anna

Bovenstaande pagina is onderdeel van het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925, een uitgave van A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland in 1925.

Een foto van de 'Aleide Anna', gemaakt voor de werf van Joh. van der Meulen aan de Oudvaart in Sneek. Het moet omstreeks 1970 zijn geweest. Achter de tjotter ligt de kajuitschouw 'Nu of Nooit II' gebouwd in 1970.

Spiegel der Zeilvaart Mei 1992 nr04 - Aleide Anna een echte Fjouweracht

Jan Brilleman wordt regelmatig gebeld door leden van de VSRP of daarbuiten, die op zoek zijn naar een speciaal rond-of platbodemjacht, ofwel naar de achtergronden en de geschiedenis van een bepaald scheepstype. Hij beheert het „Stamboek" en houdt alle gegevens zo goed mogelijk bij. Dankzij zijn jarenlange verzamelwoede kan hij velen vaak helpen. Een aantal maanden geleden werd hij gebeld door de heer Sambrink uit Leeuwarden. Het was dezelfde man die samen met zijn vader het Friese jacht „Marwille" had gerestaureerd. De vraag was of Brilleman nog een tjotter te koop wist, het liefst een echte „fjouweracht".
Gelukkig wist Brilleman er nog een te koop die gered moest worden van de ondergang. Hij gaf het adres van de eigenaar van de „Aleida Anna" door aan Sambrink. De zondag na het eerste telefoontje belde Sambrink met de mededeling dat hij de tjotter had gekocht. De oude eigenaar, de heer Moerkerk zou hem direct op dinsdag al brengen.

Foto's restauratie 'Aleide Anna' door Jack Sambrink

De eerste eigenaar van de "Aleide Anna" was kennelijk een liefhebber van wedstrijdzeilen. De tjotter wordt aangemeld als wedstrijdjacht bij de KVNWV en krijgt het zeilnummer OF8 (W.M. 5,0). Nog in hetzelfde jaar 1916 wordt zij in het tijdschrift "De Watersport" vermeld als deelneemster aan Sneeker Hardzeildag; kennelijk was het voor Van Swinderen verleidelijk eerst in Friesland kennis te maken met andere tjotters uit het Jouwster nest. Als concurrenten ontmoette hij op het Sneekermeer namelijk "Marnocht" van Pijttersen (ex "Albert en Nelly") en "Twee Gezusters" van Haagsma, terwijl voorts ook nog "De Jonge Pieter" van Vrolijk en "De Jonge Minne" van Van der Werf aan deze wedstrijd deelnamen. In 1919 verschijnt Van Swinderen opnieuw op Hardzeildag.

In Holland worden de wedstrijdbanen van De Kaag en Loosdrecht bezocht: In 1918 is "Aleide Anna" present op de eerste vijfdaagse Kaagweek en strijdt daar met de tjotters "Hilda" van Van Schelven en "Justine" van de R. en Z.V."Gouda" en het kleine Friese jacht "Rian" van Olij.
Ook in later jaren verschijnt zij incidenteel nog op de Kaagweek en natuurlijk vinden wij haar vermeld bij wedstrijd en op de Loosdrechtse plassen. Het tijdschrift "Ons Element" van 1922 bevat een uitgebreid verslag van de feesten ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de Watersport-vereeniging "Loosdrecht" met wedstrijden voor (o.m.) de klassen OD, OE en OF. In laatstgenoemde klasse streed de "Aleide Anna" met de "Arnoldina" van Benner uit Den Haag en de "Krômwal" van Veldhuizen uit Rotterdam; "Kromwal" werd eerste en "Aleide Anna" tweede. Het spreekt vanzelf, dat deze tjotter ook voorkomt in het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25.

Reeds direct na de oprichting van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten staat de "Aleide Anna" opgenomen in de eerste, in 1956 uitgekomen, schepenlijst. Zij is dan nog steeds in het bezit van haar eerste eigenaar. Deze overlijdt in 1959. Enige jaren later vermeldt de schepenlijst dan als eigenaar Jhr R.A. van Swinderen te Den Haag, zoon van de opdrachtgever. Deze neemt in 1968 deel aan de eerste Regionale Reünie voor Friese Ronde Jachten en Schouwen te Heeg. Er volgt een periode waarin de tjotter minder gebruikt wordt en daardoor minder goed onderhouden, waarschijnlijk omdat haar eigenaar naar Brussel is verhuisd.

In 1980 wordt zij door bemiddeling van jachtwerf Piersma verkocht aan J. Moerkerk te Mijnsheerenland. Haar vaarwater wordt nu de Binnenbedijkte Maas op het eiland Hoekse Waard, wel verre van haar geboorteland. Na enige tijd vat de eigenaar het plan op haar te verbouwen tot motorvlet, wat gelukkig verhinderd kon worden, doordat J.J. Sambrink te Leeuwarden, later te Lekkum, haar kon overnemen. Deze heeft haar eigenhandig, tijdens zijn opleiding tot scheepsbouwer in volle glorie gerestaureerd. Sindsdien is deze Fjouweracht "Aleide Anna" weer een pronkstuk van de ronde jachtenvloot. De huidige eigenaar kocht haar in 1994.

Technische gegevens

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens    4,95 m
• Grootste breedte over de huid    2,45 m
• Holte op het grootspant    1,00 m
• Zeiloppervlak: Grootzeil + fok    27,0 m2

Bijzonderheden

• geen kielbalk
• over de gehele lengte gepiekt
• vlaktilling 14°
• kielgang + 8 huidgangen laag vast voordek met bedelbalk
• fraai snijwerk op boeisels en bedelbalk naam gesneden in hennebalk
• breed roer met gesneden vogel

Opmerkingen

Op een der foto's is te zien, dat ook deze tjotter in een periode van verwaarlozing niet is ontko­men aan het proces van uitzakken door vervormen. Daardoor is de lengte ook duidelijk wat groter dan die van andere fjouwerach­ten, waarbij dat in mindere mate is voorgekomen.

In het SSRP jaarverslag 2000 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Bij de door Auke van der Zee gebouwde fjouwer-acht tjotter Aleide Anna werd de geplande vervanging van een aantal spantjes nog even een jaar uitgesteld omdat er zoveel beweging in het zeilwerk zat dat er niet meer gewacht kon worden met het vernieuwen van de zeilspanten, vulstukken en knieën en de reparatie van de mastwangen. Voorts werden in verband met het uitzakken van de kont de twee achterdelen van het boeisel vervangen. 

Ze noemen zichzelf eigenlijk een beetje gek - en verslaafd. Gek van eikenhout en verslaafd aan het zeilen met hun Friese jachten, tjotters, schouwen, Staverse jollen, boeiers en boatsjes. Voor de dertigste keer kwamen ze bij elkaar om hun gekte te vieren. Op het Heegermeer. Met admiraalzeilen, wedstrijden, een Indonesisch buffet en veel verhalen...
Ook de 'Aleide Anna' was één van de deelnemers aan de 30e Regionale Friese Reünie.

In het SSRP jaarverslag 2007 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:

Bij de tjotter Aleide Anna is door Oude Liefde Scheepsrestauratie in Workum de kielgang en achtersteven vervangen.

Het laatste rotte hout is nu uit het schip verdwenen.

In het SSRP jaarverslag 2012 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:

Bij de fjouwer-acht tjotter Aleide Anna wordt de voorsteven vervangen.

De Tjotter 'Aleide Anna' tijdens de Vlootschouw en het Admiraalzeilen.

2015: SSRP 60 jaar Behoud(t) het Goede en Zevenwolden 150 jier Foar de Wyn

De 'Aleide Anna' is de tjotter, ;waar ik m’n leven lang al verhalen over hoor. Ik ben gek op zeilen net als m’n vader. Zijn zeilervaring begon met de 'Aleide Anna', die hij als tiener probeerde te onderhouden als hij haar in z’n Paasvakantie kamperend een opknapbeurt gaf. De 'Aleide Anna' was toen namelijk nog in het bezit van de familie. Gelukkig heeft de boot professionele opknapbeurten gekregen.
De connectie is trouwens dat Aleide Anna van Swinderen de Beaufort mijn overgrootmoeder is en mijn vaders grootmoeder.
De 'Aleide Anna' was als laatste in de familie via mijn grootmoeder (Mia van den Brandeler - van Swinderen) en haar broers. In het Stamboek stond de tjotter toen op naam van Jhr. R.A. van Swinderen uit Den Haag/Brussel tussen 1967 en 1980. Dit was een broer, oom Reneke, van m’n grootmoeder. Zij hebben in 1980 gezamenlijk de boot verkocht.

Net als de 'Aleide Anna' en een oudere nicht van ons, ben ik één van de twee van Swinderens die naar onze grootmoeder zijn genoemd. Mijn zusjes en ik hebben vaak meegevaren op de Tjotter. Zoals Corien van den Brandeler ook al omschreef: Hoewel de tjotter op naam van mijn vader stond geregistreerd, was de boot waarschijnlijk (tot de verkoop in 1980) deel van de onverdeelde boedel.