Courlis

Meestal is de verwerking van nieuwe aanmeldingen voor inschrijving in het Stamboek een routinezaak. Maar soms doen zich onverwachte complicaties en verrassingen voor, waarvan veel plezier valt te beleven. Zo ook een aantal jaren geleden. Van een bijna 8 meter lang, houten jacht waarvoor de heer Kloet uit Nieuw en St. Joosland inschrijving aanvroeg, waren niet alleen bouwer en bouwjaar onbekend, maar ook het type van het schip was onduidelijk. 
De Courlis - want dat was de naam - deed denken aan een Wieringer Bol, maar varende naast de Eudia tijdens de reünie te Zierikzee in 1972 bleek duidelijk dat de kop stomper, voller was en de zeeg rechter. Wij kwamen er niet uit. Voorhands werd het er toch maar op gehouden dat we met een - misschien in zuidelijker kontreien - gebouwd bolletje te doen hadden, want verwantschap daarmee leek toch wel duidelijk. De heer Kloet liet het er evenwel niet bij zitten en ging, zoals ieder rechtgeaard eigenaar van een rond of platbodemjacht, aan het snuffelen. En met resultaat. In juni 1973 kreeg hij een lange brief van een toen 81 jaar oude Antwerpenaar. Deze brief is zo kostelijk, dat we hem hier onverkort laten volgen.

De VZW 'Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum' is er wederom in geslaagd een belangrijke aankoop voor het museum te realiseren. Ditmaal geen model of een schilderij, maar een levensgroot varend schip: het Antwerpse knotsjacht `Courlis'.
De echte Antwerpse knots was een typisch vissersvaartuig van het Brabantse type, een rondgebouwd kiel-schip met een gebogen, steilstaande voorsteven en een zwaar voorschip. Het was een vaartuig dat gebruikt werd voor de garnaalvangst en de kleine visserij op de Schelde. Knotsen hadden hun thuishaven in Antwerpen en worden reeds in de 18de eeuw vermeld. Als vissersschip maten zij ongeveer 10 m, terwijl ze ca. 4 m breed waren. Deze zeer robuuste schepen verdwenen omstreeks 1920 uit ons maritieme landschap.
Groot was dan ook de verbazing, toen bleek dat er in Zeeland nog een exemplaar van een dergelijke 'Antwerpse knots' bestond. Dit schip, `Courlis' (wulp) genaamd, werd echter niet meer als visserman, maar als jacht gebouwd door scheepsbouwer Pochet te Merksem in 1928; volgens mondelinge overlevering voor rekening van een hoogleraar uit Luik. Het heeft een lengte over alles van 7,69 men een maximale breedte op het berghout van 2,64 m.
De 'Vrienden' kochten de 'Courlis' van de laatste particuliere eigenaar, de heer B. Idema uit Arnemuiden. Ondanks de zware financiële inspanning die de VZW hiervoor moet doen, oordeelde men dat dit schip, dat zo erg lijkt op de oorspronkelijke Antwerpse knots, ten behoeve van het Nationaal Scheepvaartmuseum aangekocht moest worden. In het kader van de geplande museumhaven in het Bonapartedok zal het dan ook. naast de onlangs gerestaureerde Scheldejol 'Emile', fungeren als blikvanger voor ons maritiem erfgoed en als levend bewijs van de constante bekommernis van de vereniging om dit in stand te houden.

Aan de CNR-loods in Rupelmonde zijn tijdens het ‘Weekend op de Helling’ van de vzw Tolerant twee nieuwe historische schepen voorgesteld aan het publiek. Het gaat om de 'Dolfijn II' en 'Courlis', twee schepen uit de collectie van het MAS die in bruikleen worden gegeven aan Tolerant.

De vzw Tolerant vierde afgelopen weekend haar twintigjarig bestaan. De vereniging zet zich in voor het behoud van het nautisch erfgoed en heeft haar uitvalsbasis in een fraaie loods op de voormalige scheepswerf CNR in Rupelmonde. Daar werden in het verleden al enkele fraaie restauratie-projecten gerealiseerd. Het pronkstuk is hierbij de mosselhengst 'Pegasus' waar vrijwilligers acht jaar lang aan gewerkt hebben. Ze konden zich enkel baseren op enkele aantekeningen en schetsen die van het oorspronkelijke wrak waren gemaakt. Het leverde Tolerant dan ook verdiend de cultuurprijs van de gemeente Kruibeke op. Ook de mosselhengst 'D’n Bruinen' valt onder het beheer van de vzw.

Naar aanleiding van de jaarlijkse opendeur ‘Weekend op de Helling’ én het twintigjarig jubileum werd de vloot van de vzw uitgebreid met twee nieuwe schepen. Het Museum Aan de Stroom ‘MAS’ heeft namelijk besloten om twee van haar traditionele Scheldeschepen uit haar collectie in bruikleen te geven aan de vereniging. Het gaat om het hoogaarsjacht 'Dolfijn II' en de knotsjacht 'Courlis'. “Beide schepen maakten tot onlangs deel uit van de opstelling in het maritiem park naast het vroegere scheepvaartmuseum Het Steen”, klinkt het bij Tolerant. Door de ingrijpende werken aan het Steen konden de schepen er niet langer blijven staan. Tolerant is blij met de nieuwe aanwinsten. “Na twintig jaar te hebben gezwoegd in de wereld van het varend erfgoed krijgt Tolerant eindelijk de erkenning die ze verdient.”