De Wet

De Wet

Het begon allemaal op de werf van Wouter en Cornelis Stam in Nieuw-Lekkerland. Daar werd in 1909 een hoogaars op stapel gezet voor een visser uit Veere. Tijdens de bouw werd het schip verkocht aan een Engelsman, die het schip als jacht liet afbouwen en het vervolgens meenam naar Engeland. Na daar 67 jaar te hebben rondgevaren werd het schip gevonden door een Nederlandse fotograaf uit Haarlem, die het weer terugbracht naar Nederland. Uiteindelijk komt het schip in bezit van Willem van Eeken, die het liet restaureren en er op die manier weer een schitterende hoogaars van liet maken.

Voor zover bekend bestaan er van de werf Stam nog twee houten hoogaarzen namelijk "De Wet" (1909) en de "BRU24" (1904) die in het Antwerpse scheepvaartmuseum ligt. De klanten die een hoogaars lieten bouwen kwamen meestal uit Zeeland. Ze lieten hun hoogaarzen vanwege de degelijke kwaliteit graag bij deze werf bouwen.

Een bijzonderheid vormde de uitvoering van een jachtboot in 1909 onder de naam 'De Wet' voor de Engelse familie Hughes. Zo nu en dan kwamen 'de laddies' (zoals een van de tantes van de familie Stam zei) naar de werf om de voortgang te controleren. Dan werden de speciale wensen genoteerd, zoals de inbouw van een ligbad en het plaatsen van een kachel met tegeltjes als achtergrond in het vooronder. Een dochter van de toenmalige werfbaas wist zich op 96-jarige leeftijd nog te herinneren dat De Wet te water werd gelaten. Het was groot feest toen ze te water ging, er werd zelfs champagne genuttigd, wat bij de tewaterlating van een hoogaars toch wel bijzonder te noemen is. Er zullen weinig vissers zijn geweest die champagne dronken als hun schip te water werd gelaten.

Tijdens de Van Loon Hardzeildagen in 2013
Tijdens de Van Loon Hardzeildagen in 2013

Eigenschappen

Plaquette nummer:1343 Zeil nummer: HB142
Categorie:A Tekening nummer:
Type:Hoogaars

Bouw

Bouwjaar:1909 Ontwerper:J. Stam
Werf:J. Stam Werf plaats:Nieuw Lekkerland
Motor:Inbouw Motor type:Yanmar 60PK
Materiaal romp:Eikenhout Materiaal kajuit:Eikenhout
Materiaal zeil:Dacron
Onderwaterschip:Knikspant Kiel:

Afmetingen

Lengte stevens:14,10 m Breedte berghout:4,60 m
Diepgang:1,10 m Masthoogte water:14,50 m
Oppervlakte grootzeil:56,80 m2 Oppervlakte fok:31,50 m2
Oppervlakte botterfok:52,00 m2 Oppervlakte kluiver:19,00 m2
Oppervlakte totaal:159,30 m2 Oppervlakte overig:0,00 m2

Register Varend Erfgoed Nederland

Registratie nummer:708 Registratie datum:17-03-2022
Geregistreerd als:Varend Monument®

Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip

1911 – 1913 A.C. Hughes, (GB) ( Christiaan de Wet)
1913 – 1915 Brayan R. Waite, (GB) ( Christiaan de Wet)
1915 – 1920 Frank l. Teed, (GB) ( Dame Isabel)
1921 – 1927 Walter Townend, (GB) ( Dame Isabel)
1928 – 1938 F.B. Pitcher, (GB) ( Dame Isabel)
1939 – 1953 Raymond P. Powell, (GB) ( Dame Isabel)
1954 – 1959 H.E. Clark, (GB) ( Dame Isabel)
1960 – 1963 L.A.J. Koenan, (GB) ( Loreley)
1963 – 1972 Michael Bennet, (GB) ( Loreley)
1972 – 1976 A.E. Downes, (GB) ( Loreley)
1976 – 1983 T. Henstra, Haarlem/Amsterdam ( Dame Isabel)
1983 – 1988 De heren Coumou, De Jonge en Te Gussinklo, Amsterdam/Harlingen ( Dame Isabel)
1988 – 2023 W. van Eeken, Ede ( De Wet)
2023 – Nu (laatst bekend) J. Vermet en H. de Koning, Middelburg ( De Wet)

Geschiedenis

1913

november 1913

november 1913: Yachting Montly: A Dutch Yacht in English Waters

In 1913 wordt 'De Wet' verkocht aan de heer Waite. Deze meneer Waite is verslaggever of redacteur voor het bekende watersportblad Yachting Monthly. En het kan natuurlijk niet uitblijven dat er een testverslag wordt geschreven over dit Nederlandse schip. In het Novembernummer van 1913 wordt er een uitvoerig testverslag geschreven over "De Wet”.

A Dutch Yacht in English Waters by Ryan R. Waite and illustrated by E. Findlay Smith

Little is known in this country of the suitability and charra of Dutch craft for cruising, yet a yacht of the type under discussion is very handy to manage, owing to the simplicity of rigging and deck gear. Although De Wet measures 34 tons, she only draws a little over two feet of water with her rudder up, and is managed entirely by her amateur crew, consisting of the ovaler and his wife. Dutch eraf t are very dry and stuff on account of their grace-ful sheer and the tumhle home of their enormous gunwales; moreover there are over 3o different types of sailing craft in Holland, varying in name as much as in type. These can be divided into two groups, seagoing craft and inland barges.
The latter type is often seen in exposed waters, but the forrner one seldom comes across in the canals and rivers. Even the Dutch themselves cannot define the various technical names of their boats, a few of which are: Hoogaarts, Boeier, Kotter, Tjalk, Vlet, Logger.
The first of these is the type to which our yacht, De Wet, belongs. The Hoogaarts was originally a seagoing fishing, craft, bot since the eighteenth century it has been adopted for yachts. The design has practically remained unaltered. It is surprising what a speed these boats ean attain on a good reach. Yachts of the English type have often been matched against these Hoogaarts on the Zuiderzee, and found it no easy talk to beat them running or reaching. For windward work the leeboards are more effective than a centreboard would be, as the normal sailing angle of the Hoogaarts brings the leeboard into a perpendicular position, whilst the centreboard would assume the same slant as the yacht.

De Wet was bought off the stocks by her former owner in 1909, designed by van Beveren, and built by Gebroeders Stam, of Nieuw Lekkerland. Her over all length is 43 feet, whilst on the waterline she only measures 38 feet. The extreme breadth is feet, and she draws 4 feet with rudder down. She is rigged as a sloop, but sometimes carries an auxiliary bowsprit with foresail. Though her tonnage is 34, by some clever dodge she is registered as 14 tons, being practically on the water instead of in it.

She was originally intended for a fishing hout, blut before completion a cabin top was built over the fish-well, and she was finished off as a Dutch yacht. She was sailed across the North Sea to Falmouth, where she had her headquarters until she changed hands.

De heer Petrejus was conservator van het maritiem museum in Rotterdam. In het boek "Oude zeilschepen en hun modellen", geeft hij een vrije vertaling van het artikel uit Yachting Monthly van November 1913. De tekeningen die bij dit artikel stonden heeft hij ook overgenomen in zijn boek.

1988

1988

1988: Restauratie door Joh. van der Meulen in Sneek

In 1988 kocht Willem van Eeken uit Neede het schip en liet bij Joh. van der Meulen in Sneek een grondige restauratiebeurt uitvoeren. Hierbij werden grote delen van de boorden (huidgangen) en het hele achterschip volledig vernieuwd.

1992

1992

1992: Restauratie door Peter Schouten in Kortenhoef

In de winter van 92-93 werd door Peter Schouten in Kortenhoef het hele voorschip vernieuwd: voorplecht, interieur vooronder, mastkoker, zeilwerk en een nieuw zwaard. In de winter van 93-94 werden een groot aantal knieën en klossen in het middenschip vervangen, evenals de boeisels en berghouten van voor tot achter!

2009

2009

2009: Boek Hoogaars 'De Wet'' 1909-2009

Sjouke van Eeken heeft ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan een boek samengesteld waarin op een zo uitgebreid mogelijke manier, wordt ingegaan op de geschiedenis van 'De Wet'. Dit houdt in dat er veel historisch materiaal boven water is gekomen over met name de Engelse periode. De auteur heeft geprobeerd te laten zien hoe bijzonder de geschiedenis, maar ook het schip zelf is.
Het geheel wordt opgeluisterd door veel historisch beeldmateriaal, en ook door de ervaringen van verschillende opvarenden waaronder twee kleinkinderen van de eigenaar die het schip in de jaren '30 van de vorige eeuw in bezit heeft gehad.
Honderd jaar De Wet - 1909-2009

2014

2014

2014: Het blad Consent: Hoogaars 'De Wet'

CONSENT is een uitgave voor de donateurs, sponsors en relaties van de uitgevende organisaties; dit zijn naast VZW Tolerant, de Stichting Museumhaven Zeeland uit Zierikzee en Stichting Behoud Hoogaars.

In het blad Consent verscheen in 1994 een artikel over 'De Wet':
De hoogaars 'De Wet' is in 1909 gebouwd als vissersschip, maar op de helling verkocht. Volgens ontwerp van Van Beveren werd zij ingericht als jacht, waarbij over het ruim een overkapping werd gemaakt. Het schip werd, voor die tijd, van alle luxe voorzien die in de beschikbare ruimte mogelijk was. Zo stond er in het schip een kolenfornuis met warm-water ketel voor het speciaal ontworpen geëmailleerde zitbad. Achter het fornuis was een paneel met Delfts blauwe tegels aangebracht. Er was een toilet aan boord met waterspoeling, de salon was voorzien van een boekenrek en er stond een tafel in de salon met een glazen plaat er op, waaronder een kanten kleed lag.
De oorspronkelijke afmetingen van het schip waren: lengte 14,15 m., breedte 4,30 m., diepgang 1,20 m., met roer omhoog 0,75 m. Het schip was origineel voorzien van een 6 PK Kelvin petroleum-motor, waarmee een snelheid van ca. 8 km/uur behaald werd. Om te zorgen dat de schroef voldoende water kreeg bij de geringe diepgang werd er boven de schroef een gebogen metalen schild aangebracht, hetgeen enkele decennia later door Wageningen werd uitgevonden.

pdf Hoogaars 'De Wet'

2021

2021

2021: 'De Wet'

In augustus in Lauwersoog
In augustus in Lauwersoog
In april op de helling in Arnemuiden
In april op de helling in Arnemuiden
In de loods van de SBH in Vlissingen
In de loods van de SBH in Vlissingen

We zijn zeer geïnteresseerd in uw opmerkingen en/of vragen over dit schip. Stuur ze ons!

Terug naar het overzicht