Poseidon

n de eerste jaargang van “Ons Element, van 3 juni 1920” staat het volgende over de activiteiten van DTP: “Op 2 mei jongstleden werd het eerste nummer van het zeilprogramma voor 1920, het Admiraalzeilen, uitgevoerd, waarmede het zeilseizoen officieel als geopend werd beschouwd. Op 8 mei volgde het tweede nummer, de tjotterwedstrijd, waarbij voor de vierde maal om den “Tjotterprijs”gevochten werd. Na een zeer spannende strijd werd deze wisselprijs gewonnen door de heer P.J. Raven met de tjotter “Poseidon”.”

In de jaren rond 1920 zeilde ze mee in de verschillende tjotterwedstrijden georganiseerd door DTP mee. Soms werden de wedstrijden opgesplitst in twee groepen. Te weten in een groep grote- en een groep kleine tjotters. Soms werd er gevaren in een gecombineerde klasse. De deelname in de tjotter klasse liep toen terug.

P.J. Raven is geen eigenaar geweest. Hij recreëerde bij het Paterswoldsemeer en zeilden wedstrijden in de huurboten van Visser. Hun namen kom je ook tegen als stuurman in de kieljachten. P(iet) J. Raven was directeur van de Algemene Groninger Scheepshypotheekbank gevestigd aan het Zuiderdiep in Groningen. Ogenschijnlijk gaf hij er de voorkeur aan om met de 'Poseidon' te zeilen.

In 1901 verhuist de familie Visser naar de Meerweg en wordt een huis betrokken naast collega-concurrent en later familielid Jaap Helder. En dan wordt een belangrijke verdere stap gezet in de richting van het bouwen van jachten voor het eigen verhuurbedrijf en voor derden. Buurman Helder gaf eigenlijk de stoot daar toe. Jaap Helder was in 1900 naar Joure getogen, in die dagen een hele onderneming, een echte 'ommelandsche reis' zoals men graag zei, en had van E.H. van der Zee het friese jacht 'Eeltje , gekocht. Dit is de huidige 'Argo'.

Mr. Dr. T. Huitema heeft het hele verhaal wat tot op dat moment bekend was (1980) over de bouw van de ronde jachten door Visser en Helder na de aankoop van de 'Argo' vastgelegd in 3 Monografiën:

• Pag. 303-309 - Monografie 18 - Ronde jachten van Visser - Paterswolde
• Pag. 310-315 - Monografie 19 - Het Friese jacht 'Argo’
• Pag. 454-465 - Monografie 31 - Kenmerken van de Friese Jachten gebouwd door Jan Visser - Paterswolde

Waarschijnlijk is de Poseidon het Friese jacht, dat de grootste afstand over de wereldbol heeft afgelegd. Haar eigenaar Jan te Siepe heeft, in technische en praktische zin, de mogelijkheid om schepen over de hele wereld te vervoeren. Hij heeft de 'Poseidon' dan ook meegenomen naar het buitenland. Zo heeft ze gevaren in Brest / Douarnenez (Frankrijk) en is ze mee naar Australië geweest. Dit was haar verste reis. Samen met de tjotter “Froask” van bouwer en restaurateur van ronde Friese schepen Pier Piersma, heeft hij de twee scheepjes in een container vervoerd voor een presentatie in 2007 in Hobart Tasmanië (400 jaar handelsbetrekkingen). Beide zijn onbeschadigd wee rteruggekomen.

De 'Poseidon' is in de vaart gekomen in 1910, en niet 1909. Visser heeft namelijk in 1909 de “Prinses Juliana” gebouwd. Of de kiel is gelegd in 1909 of 1910 is onduidelijk. Het schip is gebruikt bij Helder in ieder geval tot aan de 2e wereldoorlog. Tijdens de oorlog hebben ze haar laten zinken in een sloot. Wieb Visser heeft na de oorlog haar weer boven water gehaald. De beide zetboorden waren verrot, en hij heeft deze vernieuwd met allerhande soorten van meubelhout en teak. Dit vanwege het gebrek aan eiken.

Hij heeft goed werk geleverd, want de zetboorden zijn pas afgelopen winter (2008) door Piersma vernieuwd en weer van eiken gemaakt. Niet omdat ze verrot waren, maar omdat er steeds stukken lossprongen. Voordat ik de 'Poseidon' heb gekocht in 1974 ( ik was toen 15 jaar) lag het schip in Oppenhuizen bij het zomerhuis van meneer Gosschalk uit Olst. De afspraak met mijn vader was de volgende: Hij heeft de boot betaald, en ik moest op mijn 21ste de boot plus alle reparatiekosten aan hem betalen. Als ik dit niet kon of wilde zou hij haar verkopen. Zo heb ik op mijn 21ste verjaardag een heel bedrag aan hem moeten betalen. Opvoeden heet dat!

Een belangrijke reden dat ik voor een Fries jacht heb gekozen is, omdat de familie Pels elk jaar tweemaal voorbij kwam met een Fries jacht……. Ik woonde aan de IJssel bij Zwolle. Hoe zij het elke keer weer voor elkaar kregen zeilend een kribje te pikken om tegen de stroom in te komen was geweldig om te zien. Ik was er erg van onder de indruk. (d.i. Bestevaer 1953).

Visser, Helder en hun ronde jachten op het Paterswoldsemeer, Dit is de pakkende naam die Gerard ten Cate aan zijn, in 2011, verschenen boek heeft gegeven. Een foto met daarop het Friese jacht de Zwaluw en een notitie uit 1911 waren voor hem de aanleiding om een zoektocht te beginnen naar ronde jachten op het Paterswoldsemeer. Met de studies van de heren Huitema en Vermeer, uitgegeven als monografie van de SSRP en het boek 'Het Friese Jacht' als beginpunt, is het uiteindelijk een hele klus geworden.

Gerard ten Cate schrijft:

Bij Vereniging Watersport De Twee Provinciën in Paterwolde (DTP) is een verslag opgedoken, dat in maart 1992 is opgetekend door Gerrit en Sibylle van Calkar. Het is een interview met o.a. Wieb Visser (en andere ereleden van DTP?). Tijdens mijn speurtocht naar de ronde jachten van Paterswolde heb ik wel gehoord van het bestaan ervan, maar niemand die het wist te vinden.
 
De titel van het stuk is: “Ja, als die “fokkebak” eens kon praten”. Op het eind van de steiger stond een kist waarin fokken voor de huurboten werden bewaard.
 
Letterlijk Citaat (inclusief onwaarheden):
 
"In 1945 werd door Gerrit Hofman de romp van een tjotter gevonden. Het bleek de 'Poseidon' te zijn, een Fries jacht gebouwd door Jan Visser in opdracht van Helder. Helder had vijf Friese jachten in de verhuur, allen door Jan Visser gebouwd. De Poseidon had in de oorlog 40-45 onafgebroken in het Helperdiepje gelegen. De zeilen, zwaarden, roer en mast waren opgeslagen en verkeerden in goede staat. De 'Poseidon' was te koop voor fl.200,-. DTP kocht dit schip. Gerrit Hofman, Rieks Bierling, Wiep Visser en anderen hebben het weer zeilklaar gemaakt. De 'Poseidon' werd een lesschip voor de cursisten. Onderhoud, liggeld en vrijwilligers voor verven en lakken bleken na enige jaren niet meer te vinden, dus werd de 'Poseidon' verkocht voor fl 3200,-."
 
"Omstreeks 1980 zeilde op de Beulakker een Fries jacht, Gerlof en ik waren bezig met de winterberging. Toen het dichterbij kwam, zei ik: “Dat kon de Poseidon wel zijn”. ’s Avonds komt Gerlof bij mij en hij zegt: “Die tjotter is binnengekomen, dat is de Poseidon niet, maar de Jannigie”. Ik kijk het raam uit en zeg: “Dat is de Poseidon, een boer kent zijn koeien”. Wij lopen erheen en beginnen met de eigenaar te praten. Hij wist dat de bouwer Jan Visser was, maar verder niets. Hij wou niet vertellen wat hij voor de boot betaald had, maar zeker tien keer zoveel als DTP ervoor gekregen had. We hadden een overdekte ligplaats voor hem en de naam werd weer 'Poseidon'. Hij onderhield het schip goed en viel bij wedstrijden altijd in de prijzen."

Reactie eigenaar Jan te Siepe:
Geweldig, leuk verhaaltje. Jaartal is dus fout, want we lagen er al vanaf 1975 of 1976 aan de Blauwe Hand. En we lagen met de tjalk al veel aan de Blauwe Hand. Dus toen ik daar in 1975 of zo afmeerde en een ligplaats zocht, kwam Wieb Visser al meteen op me af en werd hij gek van enthousiasme. En ik zal je vertellen dat je een Groninger slechts weinig zo enthousiast ziet! 
Hij zei tegen me; Dat is de 'Poseidon'. Die herken ik vanwege zijn wangetjes… maar ja, voor ons heette die inderdaad nog 'Fennigje''. Maar dat werd die winter meteen opgelost door Wieb. In de hennebalk had hij een nieuw stuk hout ingezet met de oude naam 'Poseidon'.
 

Het is onbekend wanneer deze foto is gemaakt.  De zijbanken zijn nog van latten gemaakt, wat een kenmerk van Visser Paterswolde was. De banken zijn Visserbanken!
Wat er verder opvalt: De banden om de mast zijn mogelijk voor een extra stand voor de giek. De scepters zijn bijzonder. Er is ook te zien dat de waterstag van plat gemaakt is ipv rond. En geen spinnengatdekseltje. Een hele oude foto is het niet gezien het bovenste stagtalieblok.