Schipperskring Kooijman, De Vries en Van Rijnsoever (SKV) (tot 2022)

De doelstelling van de stichting is het vaarplezier en de deskundigheid te bevorderen door:

• het organiseren van instructiedagen en activiteiten op het water;
• het uitwisselen van ervaring;
• het oefenen in zeilen met traditionele vaartuigen.

Weekblad Schuttevaer 7 mei 2016: Schipperskring Kooijman en De Vries viert 40-jarig bestaan

Rubriek Andere Tijden - Gebouwd voor de Nederlandse wateren

Door Dick den Braber
Zowel de jachthaven van Huizen als het Gooimeer blinkt de komende Pinksterdagen van nationale scheepvaartglorie. Rond de 60 schokkers, botters, aken, bollen en andere typisch Nederlandse scheepstypen vechten er om de aandacht van elke passant. Aanleiding: het 40-jarig bestaan van Schipperskring Kooijman en De Vries.

Uiteraard speelt nostalgie een belangrijke rol in het zeilersleven van de 400 leden (officieel: donateurs) van de jubilerende stichting. Sterker nog: sinds de jaren `60 van de vorige eeuw leidde diezelfde nostalgie tot de komst van bijna 1000 stalen replica's van traditionele scheepstypen, die in vergetelheid dreigden te raken. Tegelijkertijd beleeft de moderne jachteigenaar juist in déze scheepjes het meeste plezier op de Nederlandse wateren. Daar zijn voorzitter Willem Kooijman (65) en secretaris Ries de Jong (68) van overtuigd; op grond van eigen, decennialange ervaring en die van talloze andere zeilliefhebbers. Begrijpelijk, vindt Kooijman. 'Al die scheepstypen zijn door de eeuwen heen speciaal voor de Nederlandse wateren ontworpen.'

Schepenkerkhof
De leden van Schipperskring Kooijman en De Vries zijn allen (voormalig) eigenaar van zulke stalen rond- en platbodems. Stuk voor stuk afkomstig van de scheepswerf Kooijman en De Vries - later Jachtwerf Van Rijnsoever in Deil. Aan het roer ervan stond Willems vader Jan Kooijman (de 90 al ruim gepasseerd en nog steeds schipper-eigenaar van een grundel). Willem: `Mijn vader was fiscaal-jurist. Toen ik kind was, bouwde hij in onze achtertuin zijn eerste grundel; een type platbodem van het Haarlemmermeer. Die hobby is vervolgens uit de hand gelopen.' Rond 1960 zag Kooijman sr. dat eeuwenoude Nederlandse scheepstypen de verdwijning nabij waren, vervolgt Ries de Jong: 'Veel van dat soort schepen voeren op de Zuiderzee. Maar de Afsluitdijk had zoveel invloed op het zoutgehalte van het water, dat de vissers er hun bedrijf niet meer konden uitoefenen.' Dankzij rijkssubsidies konden ze hun bedrijfjes opdoeken. Hun schepen kwamen op het schepenkerkhof terecht.

Dromen
Dat laatste speet Kooijman sr. Hiermee ging een belangrijk deel van onze cultuur verloren, legt zijn zoon uit. 'Elke werf had haar eigen scheepstype, gebouwd voor specifieke doeleinden.' Zo hadden vissers aan de oostkant van de Zuiderzee andere voorkeuren dan collega's aan de westwal. 'Hierdoor kreeg je bijvoorbeeld Staverse jollen en Enkhuizer bollen. Deze typen verschilden qua eigenschappen, omdat schippers van het ene dorp bijna altijd tegenwinds moesten uitvaren, terwijl schepen van de overkant vanzelf naar buiten vlogen.' Ook de vele ondiepe getijdewateren in ons land vroegen om aangepaste scheepsontwerpen. De Jong: `Als je een kiel onder je schip hebt, ga je omver als je droogvalt. Platen rondbodems kunnen gewoon blijven liggen. Bij hoogtij kom je dan vanzelf weer vlot.' Om te voorkomen dat de scheepjes vanwege de ontbrekende kiel zouden gaan driften en zelfs kapseizen, hadden ze hun kenmerkende zijzwaarden gekregen. Kooijman sr. besloot al die scheepstypen nieuw leven te geven voor de opkomende pleziervaart. Maar dan van staal Zijn argumenten: de cultuurhistorische waarde van de scheepjes én hun ideale vaareigenschappen op Nederlandse wateren. Juist die combinatie maakt de jachten van Kooijman en De Vries zo aantrekkelijk, bevestigt de aangeschoven gastheer Harry van Os (71) tussendoor. Hij leende zijn schokker Kneel uit voor de foto bij dit artikel. 'Ik vaar graag op de Waddenzee. Doordat zo'n scheepje daar zonder problemen kan droogvallen, heeft het erg veel charme.' Dat zijn vader voor stalen casco's koos, kan Kooijman verklaren: 'Houten schepen zijn onbetaalbaar voor recreanten en erg onderhoudsintensief.'
Om zijn dromen te realiseren zocht en vond Kooijman sr. een compagnon: Siem de Vries (inmiddels rond de 80). Een goede staalbouwer. Om uit een staalplaat een fraaie bolling te vervaardigen, moet je van goeden huize komen. De Vries kon het.

Groepsgevoel
In de jaren die volgden, liepen vele scheepstypen van de helling in Deil. Vooral grundels en Vollenhovense bollen waren gewild. Scheepsarchitecten hadden alle schepen vooraf deskundig her-ontworpen: staal heeft andere eigenschappen dan hout. Kooijman: `Daarnaast wil je op een jacht wel een hulpmotor hebben en een kajuit. Die vissersschepen hadden dat niet.' In de jaren '90 kwamen overigens zogenoemde visserman-uitvoeringen in de belangstelling. Die hebben veel meer het uiterlijk van die vroegere vissersschepen; compleet met open kuip. Minder comfortabel, maar oorspronkelijker qua uitstraling.
In eerste instantie leverde de werf haar jachten compleet op. Kooijman: 'In de jaren '70 kwam mijn vader op het idee bouwpakketten te verkopen. Compleet met de juiste verfpotten, motorleidingen, schroefas enzovoorts.' Met deze stap, passend bij de tijdgeest, richtte de werf zich op de onderkant van de markt. De werf zag echter wel in dat ze klanten niet moest laten aanmodderen. Er kwamen cursusdagen waarop de kersverse jachteigenaren leerden hoe ze zo'n montageklus moesten aanpakken. Hierop volgden zeilcursussen, navigatiecursussen en gezamenlijke zeilevenementen. De Jong: `Zo ontstond een hechte band tussen de deelnemers en is onze schipperskring ontstaan. Die ging voortaan zeilactiviteiten en driedeling doet aan het clubgevoel niets af. De Jong: 'Als je in Zeeland woont en 's zomers de Friese themabijeenkomsten beleggen. Dat doen we nu al 40 jaar.'

Rommelen
De leden vormen een bont gezelschap. De Jong: 'We hebben mensen van het eerste uur, maar die een tweedehandse schuit hebben gekocht. Ze kunnen bij ons alles leren.' Jaarlijks zijn er verder twee bijeenkomsten met sprekers over relevante onderwerpen. Zeilactiviteiten gebeuren verdeeld over drie regio's, georganiseerd door de afdelingen Noord, Midden en Zuid. Deze praktische driedeling doet aan het clubgevoel niets af. De Jong: 'Als je in Zeeland woont en 's zomers de Friese wateren wilt bevaren, kun je bij de afdeling Noord vragen om iemand met wie je kunt optrekken. Die kan je wegwijs maken, én het is leuk om zo wederzijds contacten op te doen.'

Elk kwartaal valt ook nog "De Loefbijter" bij de leden op de mat.
Het lijfblad van de kring wordt goed gelezen, verzekert Van Os. Als een nieuw nummer binnenkomt, vergeet ik alles om mij heen.' De Jong herkent het.
Zelfbouwcursussen zijn er niet meer: de werf sloot in 2012 haar deuren. En ondanks de saamhorigheid daalde het aantal leden de afgelopen 15 jaar van 550 naar 400. Kooijman: 'Er varen ruim 950 schepen van de werf in Deil rond, maar niet iedereen heeft behoefte aan het verenigingsleven. En jongere eigenaren weten vaak niet eens van ons bestaan.' Nieuwe kopers kregen vroeger direct een lidmaatschap aangeboden, weet De Jong. 'Inclusief een collectiviteitsverzekering. Maar wie bij een makelaar een tweedehandse boot koopt, hoort hier niet over.' De mannen zien vooralsnog geen reden om te somberen. De Jong: 'Er komen nog steeds jonge mensen bij. Die zien onze leden rondvaren en komen naar hen met vragen. Zo horen ze van ons bestaan.'

Nieuwe naam
Tussen de activiteiten rond Pinksteren - op 14, 15 en 16 mei - staat ook nog een klein officieel moment ingelast, onthult Kooijman. `Onze kring krijgt een nieuwe naam: Schipperskring Kooijman, De Vries en Van Rijnsoever.' Dat had al veel eerder moeten gebeuren, vindt hij: Van Rijnsoever zette tenslotte van 1981 tot 2009 de werf van Kooijman en De Vries voort. 'Nu, met ons 40-jarig bestaan, hebben we een goede aanleiding om dit recht te zetten.'

Jachtwerf Kooijman & de Vries en Jachtwerf van Rijnsoever

Op de jachtwerf Kooijman en de Vries en vervolgens van Rijnsoever in Deil zijn honderden Ronde en Platbodemjachten gebouwd. Zie daarvoor het verhaal van de werf.