Jachtwerf Kooijman & De Vries van 1967 tot 1981, daarna Jachtwerf van Rijnsoever tot 2009

Jan Kooijman begon zelf in 1961 in Zwijndrecht met het bouwen van ronde en platbodemjachten en startte in 1967 in Deil met de werf Kooijman & De Vries

Bij Kooijman & De Vries Jachtbouw N.V. was men helemaal vertrouwd met de ronde voor- en achterschepen. Schepen die historisch verantwoord ontworpen zijn door J.K. Gipon, A. de Boer en Ir. H. Vreedenburgh.

De werf had ook een eigen ontwerpersteam bestaande uit Willem Akkerman, Hans Fleumer, Jan Kooijman en Dick Lefeber.

Jan Kooijman schrijft in zijn boek "Tien Platbodemjachten" in 1994: na de vele jollen die Kooijman & De Vries bouwde van de ontwerpen van J.K. Gipon, heeft het Ontwerpersteam van de werf, na een opdracht van een wat grotere jol met goede zeilkwaliteiten, een eigen 7.80 meter versie en later een vergrote 8.00 meter versie ontworpen. De herkenbare verschillen t.o.v. de Gipon ontwerpen zijn: een duidelijk smallere kop, geen zo kenmerkende hartvormige spiegel, klein voordek door de doorlopende kajuit (deze loopt een stuk voor de mast door) en een diepere kiel. De werf Van Rijnsoever heeft het snijpakket later ook gebruikt. In het Stamboek zijn zeker 8 schepen opgenomen, gebouwd op basis van deze ontwerpen.

Waterkampioen 1975 nr4 maart - Bezoek aan werf Kooijman en de Vries

In Deil aan de Linge is sinds enkele jaren de werf Kooijman en de Vries gevestigd, waar men zich de laatste jaren steeds meer is gaan richten op cascobouw van ronde en platbodem-jachten. Daarin zijn ze niet enig in Nederland, maar wel zijn ze het verst van alle werven, als het gaat om de begeleiding van de casco kopers. Deze mensen, wij hebben diep respect voor ze, besteden al hun vrije tijd aan het afbouwen, maar soms gebeurt dat niet allemaal zoals het hoort. Om te voorkomen dat de mensen dure vergissingen begaan, geeft deze werf onder andere aan iedere casco koper, die het wil, een cursus van vijf zaterdagen in het afbouwen en leren omgaan met gereedschappen daarbij verschillende instructiedagen.

pdf Waterkampioen 1975 nr4 maart - Bezoek aan werf Kooijman en de Vries

Zelf een jacht afbouwen

Kooijman & De Vries bouwden regelmatig casco's, die door de opdrachtgevers zelf werden afgebouwd. In dat kader werden ook cursussen gegeven en uitgebreide bouwhandleidingen verstrekt.
In één van de handleidingen begint de tekst met de volgende opmerking:
"Een oplossing om ons droombeeld te verwezenlijken is het afbouwen van een casco. het spaart u beslist geld uit en het geeft een enorme voldoening om zelf uw jacht af te bouwen overeenkomstig uw specifieke wensen. Er zijn dan ook steeds meer mensen die zelf een boot afbouwen en er jaren plezier van hebben. En het resultaat hoeft beslist niet onder te doen voor dat van de vakman. Maar dát is geen uitzondering op doe-het-zelf-gebied!"

Als voorbeeld hebben we een handleiding voor de afbouw van een kleine grundel, in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw een heel populair scheepje.

pdf Zelf een Jacht afbouwen (kleine Grundel) - Kooijman & De Vries

Tijdschrift Watersport 1977: Built by Jan Kooijman

Een grijs ringbaardje en dito snorretje markeren het gebruinde, wat kalende hoofd van Jan Willem Kooijman, de 54-jarige jurist. Onderaan de dijk, waar de Linge tussen de fruitbomen pronkt, voelt hij zich te midden van het scheepse gebeuren beter thuis dan voor de balie, een plaats waar hij óók voor 1959 toen hij zijn jurist-zijn in de praktijk op gaf, nimmer acteerde. Opgegroeid tussen, met en op de schepen, zegt hij ook niet zonder de activiteiten op de inmiddels tot vijf moderne loodsen gegroeide werf aan de zuidkant van de Betuwe te kunnen. Een bedrijf, dat ook in de naam duidelijk het samenwerkingsverband met de in de staal-bouw-sectie ook zelf meewerkende De Vries vertoont en een tiental jaren geleden nog maar één loods groot was. Een karakteristieke verbouwde woning-annex-deel op de dijk vormt het administratieve en theoretische middelpunt van het veertig tot vijfenveertig werknemers tellende bedrijf in Deil. Het typeert óók het ambachtelijke product, dat in de loop der jaren in rond zeshonderdvijftig uitvoeringen is afgeleverd. „Blij ben ik zeker met de sfeer van deze opgeknapte boerderij," zegt Kooijman zonder omhaal. „De keus was indertijd of tegen de grond en nieuwbouw of opknappen. Hoewel het eerste financieel verreweg het meest gunstige zou zijn, hebben we gelukkig voor het tweede gekozen. Als je nu ook ziet hoe zo'n oude deel in elkaar zit, hoe ambachtelijk dat is gemaakt, misschien niet machinaal mooi zoals tegenwoordig, maar wel met veel vakmanschap en liefde. Het past bij de wijze waarop ook wij boten proberen te maken."
Mr. Jan Willem Kooijman. Eén „poot" van het bedrijf Kooijman & De Vries aan de Deilsedijk in Deil onder de rook van Geldermalsen. Een man die een aantal jaren als penningmeester deel uitmaakte van het bestuur van de HISWA, die in die club nog actief is in de Milieucommissie en die zelf de stap van jurist in overheidsdienst naar werfbaas en botenbouwer helemaal niet als zó opmerkelijk wil betitelen. „In Nederland komt zo'n stap waarschijnlijk niet zo vaak voor. In het buitenland is het een meer normale zaak dat iemand van beroep of vak verandert. Voor mijzelf was het ook een niet zo vreemde stap. Ik kom uit een schippersmilieu. Mijn vader en grootvader hadden een beurtvaartbedrijf. Ik ben groot geworden met die schepen. Vanaf mijn jongste jeugd heb ik prettige ervaringen aan het varen overgehouden. Ik kan er alleen maar fijne dingen over vertellen. Ik ben er zodanig door gepakt, het heeft zoveel indruk op me gemaakt, dat ik niet zonder schepen zou kunnen. Misschien klinkt het wat overdreven, maar in feite is het wel zo. Ik vaar zelf dan ook nog altijd graag en veel. Ik ben al aan mijn negende, eigen schip bezig dat ook steeds op de eigen werf is gebouwd en die in naamvoering de geschiedenis weergeven." Historie in platbodems, derhalve.

pdf Tijdschrift Watersport 1977: Built by Jan Kooijman

Vollenhovense bollen een specialiteit

De bollen mochten gerust een specialiteit van Kooijman en de Vries worden genoemd. Men bouwde niet alleen Vollenhovense bollen, maar ook de Enkhuizer en de Workumer bol stonden op het bouwprogramma. De heer Kooijman zorgde er voor dat het zakelijk gedeelte van de werf draaide en de heer De Vries verzorgde het gehele staalwerk. Maar bovendien waren zij beide enthousiaste zeilers, die in hun eigen rond of platbodemjacht - het wisselde regelmatig - vele tochten maakten. Niet alleen de weekends, maar ook de vakanties werden gebruikt om nieuwe dingen uit te proberen en ... om gewoon plezierig te varen. Hierdoor was het mogelijk dat er maar weinig problemen waren waarvoor beide heren geen oplossing wisten te bedenken.


SSRP bijlage Spiegel der Zeilvaart juli-augustus 2005 nummer 6: De Vollenhovense bol

Een van de populairste schepen die er op de werf van Kooijman en de Vries, tegenwoordig Van Rijnsoever, in Deil aan de Linge, van stapel zijn gelopen is de Vollenhovense Bol. Dat het schip zo populair is onder platbodemzeilers komt doordat het in een aantal afmetingen te krijgen is, hanteerbaar zeilt en wendbaar is, bij zijn verschillende lengtes ruim van opzet is, door zijn bouwwijze in staal relatief weinig onderhoud vergt en gunstig geprijsd kan worden genoemd. Het ontwerp is van de bekende scheepsarchitect Ir. J.K. Gipon, die, vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw, een groot aantal moderne stalen ronde en platbodemjachten heeft ontworpen. Het door hem getekende ontwerp sluit aan bij het bestaand scheepstype met dezelfde naam.

Scheepsbouwer Kroese uit Vollenhove
Oorspronkelijk is het type ontwikkeld door de scheepsbouwer Kroese te Vollenhove, die voor zijn klanten iets zocht dat het midden hield tussen de visaken zoals die op de binnenwateren rond dit Zuiderzeestadje gebruikt werden, de wat grotere botters en de toenmalige 'nieuwe' Lemsteraken die her buitenwater bevoeren. We schrijven dan ongeveer het jaar 1900. Bij zijn ontwerp had Kroese nog geen jacht voor ogen maar een visserijscheepje, of een ander schip waarmee op bedrijfsmatige wijze de kost moest worden verdiend. De jachtontwerpen zijn eerst van later datum. 

Scheepssier

Op de vissersschepen zat eigenlijk nauwelijks versiering. Op her roer werd onder het helm-hout wel eens een "prins" (rood wit blauwe driehoekjes) geschilderd, en in de top van de mast een hemelboender gevoerd, maar daar bleef het dan ook bij. Voor de jachteigenaren lag dat vanaf het begin toch war anders. De kluisborden werden van een ster voorzien en langs het gehele boeisel werd een bies van voor naar achter getrokken, de vlaggenstok bekroond met een mooie knop.

pdf Spiegel der Zeilvaart: Bijlage in het kader van het 50 jarig bestaan van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten

1981: Kooijman & De Vries wordt Van Rijnsoever

In 1981 namen Ted en Lydia van Rijnsoever de werf over en veranderde de naam in Jachtwerf van Rijnsoever Deil BV.
Vanaf 1981 zijn er 158 Ronde en Platbodemjachten in Deil gebouwd tijdens de periode Jachtwerf van Rijnsoever. Er zijn veel Lemsteraken gebouwd: t.w. 15 x 9.10 m ontwerp A. de Boer, 40 x 10.05 m ontwerp A. de Boer, 4 x 10.10 m ontwerp Hoek Design, 23 x 10.75 m ontwerp Hoek Design, 5 x 11.50 m ontwerp Hoek Design, 3 x 11.50 m ontwerp Brinksma, 1 x 15.50 m ontwerp Lefeber. De rest van de gebouwde schepen waren Vollenhovense Bollen, Staverse Jollen (ontwerpen van Gipon en het Ontwerpersteam Kooijman en de Vries) en Schokkers, met daarnaast nog een aantal motorvletten.

Tijdschrift "Watersport" in 1984: Lemsteraak van Van Rijnsoever op de beurs
Tijdschrift "Watersport" in 1984: Lemsteraak van Van Rijnsoever op de beurs

2006 Spiegel der Zeilvaart: Jachtwerf van Rijnsoever 25 jaar

Op 3 juni vieren Ted en Lydia van Rijnsoever en hun medewerkers, samen met vele genodigden, het 25 jarige bestaan van Jachtwerf van Rijnsoever in Deil aan de Linge. Voor Ted is er nog een extra jubileum, want hij startte 30 jaar geleden op de dezelfde werf zijn activiteiten in de jachtbouw. Albert Lemson bijgenaamd dokter Diesel en Piet Smits, de man van het staal zijn nog uit de tijd van Kooijman & de Vries.
Jan Kooijman begon met Siem de Vries al in 1967 op deze plaats met de werf Kooijman & de Vries, nadat hij in 1961 in Zwijndrecht was begonnen met het bouwen van ronde en platbodemjachten. Veel bekendheid kreeg de werf met het bouwen van grundels van 6,25 m en 6,65 m die vaak met een bouwpakket voor de betimmering werden geleverd. Het was voor velen een betaalbare start van het platbodem-varen. Als opdrachtgever kon je kiezen uit een heel assortiment van typen en modellen. Zoals gezegd grundels tot 8 meter lang, schouwen, Vollenhovense bollen, Lemsteraken, Vreedenburgh schokkers, Hollandse boten, Staverse jollen, Zeeuwse schouwen, tot zelfs een 12 m tjalk waarvan er enkelen zijn gebouwd. Als er een opdracht kwam, werden de mallen bij elkaar gezocht en konden zo alle onderdelen voor het te bouwen casco op de staalplaten worden afgetekend en vervolgens geknipt en gebogen.

pdf SdZ 2006 nr05 juni - Jachtwerf van Rijnsoever 25 jaar

2009: Ted en Lydia van Rijnsoever verkopen de jachtwerf op 1 januari

Ted en Lydia van Rijnsoever verkochten 1 januari 2009 de jachtwerf en verhuurden de gebouwen en het terrein aan Rik en Petrie Stevens. Helaas hebben Rik en Petrie in mei 2012 alle bouwactiviteiten moeten staken.

In Deil zijn bijna 1000 schepen gebouwd. Veel van deze schepen staan ingeschreven in het Stamboek.


2019: Spiegel der Zeilvaart november nummer 9 - Berichten: Afscheid van Van Rijnsoever

Op 28 september werd door 130 schippers van een Kooijman & de Vries schip, ofwel van een type dat gebouwd was door Jachtwerf Van Rijnsoever definitief afscheid genomen van de werf in Deil aan de Linge. De gebouwen op het terrein zullen worden afgebroken en deels plaatsmaken voor woningbouw. Ted van Rijnsoever werkte al een aantal jaren bij Jan Kooijman en toen de werf moest stoppen, stapte hij, samen met zijn vrouw Lydia, in het avontuur. Precies 38 jaar runden ze de werf en bouwden er vele ronde en platbodemjachten, maar ook schoeners, motorvletten en werkschepen. Toen ze het wat rustiger aan wilden doen werd de werf overgenomen door een enthousiast stel, maar dat was net in de crisis-jaren en het bedrijf moest al snel stoppen. Wel konden sinds die tijd veel leden van de SKVR 's winters in de loodsen hun schip zelf onderhouden. 's Zomers genieten Ted en Lydia net als de leden van de SKVR van lange tochten door het land met hun Lemsteraak 'Fidelia'. De SKVR heeft veel bijeenkomsten en cursussen in de kantine van de werf georganiseerd, maar de gebouwen hebben daken met asbest en dat moet worden verwijderd. Ted en Lydia besloten daarop de gebouwen allemaal af te breken. Ze konden een deel van het terrein verkopen, volgend jaar komen er drie woningen met een lange tuin tot aan de Linge. Zelf blijven ze in de boerderij op het terrein wonen en ook de grote boomgaard blijft intact. Zo blijft het landelijk karakter toch behouden. Het was een afscheid waar bezoekers ook overtollige spullen van de werf konden aanschaffen. SKVR-voorzitter Willem Kooijman hield, staande op een vliering, een mooie afscheidsspeech waarin hij Ted en Lydia hartelijk dankte voor het vele dat ze voor de SKVR hadden gedaan. De Van Rijnsoevers hadden een cateraar ingeschakeld die voor heerlijke hapjes en drankjes zorgde, zodat het toch een gezellig afscheid werd.

Sommige leden kwamen al veertig jaar of langer op de werf. Zelf kwam ik er in 1970 voor het eerst voor een interview met Jan Kooijman voor het boek "Plezierig varen met ronde en platbodemjachten". Toen ik tien jaar later ons 10,75 m schokkerjacht liet bouwen maakten we er meteen een fotoreportage voor de Spiegel. In de daaropvolgende jaren waren we regelmatig bij feestelijke tewaterlatingen, want op de werf in Deil zijn in die vijftig jaar zo'n kleine 1000 ronde en platbodemjachten in vele afmetingen en verschillende typen gebouwd. Een belangrijk tijdperk is met het sluiten van deze unieke werf afgesloten.
Wim de Bruijn


In Memoriam Jan Kooijman (28 februari 1923 - 12 mei 2021)

Als er iemand geweest is die het platbodemjacht populair heeft gemaakt dan is het wel Jan Kooijman. Hij bouwde er vele honderden en schreef geliefde boeken en artikelen over het onderwerp. Jan overleed op 98-jarige leeftijd en Wim de Bruijn memoreert zijn grote bijdrage.
Van de bijna honderd jaar die Jan Kooijman leefde, heb ik hem de laatste vijftig jaar goed gekend. Het eerste bezoek aan de werf in Deil aan de Linge was begin jaren zeventig, om samen met Theo Kampa een fotoserie te maken voor een artikel over de bouw van een Vollenhovense bol. Een jaar later was ik er weer, toen was ik, samen met Jaap Kramer, het boek Plezierig varen met ronde en platbodemjachten aan het schrijven. In dat boek werden alle typen ronde en platbodemjachten die toen werden gebouwd, samen met hun ontwerpers en bouwers, behandeld. Op de werf van Jan Kooijman en Siem de Vries werden toen al tien verschillende typen ronde en platbodem-jachten gebouwd, in veel verschillende lengtes. De stelregel van Jan Kooijman was dat een door hem gebouwd jacht door twee mensen gevaren moest kunnen worden, vandaar dat de werf nooit jachten langer dan 11 meter bouwde. De grootste vraag in die beginjaren was bijvoorbeeld naar grundels van 6,25 en 6,65 m lang. Om het aantrekkelijk en betaalbaar te maken werden er toen veel casco's verkocht, al dan niet met een bouwpakket, zodat de eigenaar het jachtje zelf kon afbouwen. In het Friese Heeg werd een dependance gestart waar cursussen werden gegeven, zodat aspirant kopers ervaring konden opdoen in het varen met een rond of platbodemjacht. Het platbodemcentrum Heech by de Mar was een feit. Ook in Ouddorp, waar Jan en zijn vrouw Ank woonden, werd zeilinstructie gegeven, op de Grevelingen en het liefst in een door hem gebouwde Hollandse boot.

pdf SdZ 2021 nr06 juli-augustus - In Memoriam Jan Kooijman

Alle resultaten

Overzicht van schepen met SSRP-Plaquette, gebouwd door Kooijman & de Vries (1967-1981)

Alle resultaten

Overzicht van schepen met SSRP-Plaquette, gebouwd door van Rijnsoever (1981-2009)


Schipperskring Kooijman, De Vries en Van Rijnsoever

De stichting met de naam “Stichting Schipperskring Kooijman, De Vries en Van Rijnsoever" is opgericht in 1976 en heeft de heer J.W. Kooijman als ere-voorzitter, vanwege zijn bijzondere verdiensten voor de Schipperskring en zijn grote bijdrage aan de ontwikkeling van het traditionele zeilschip tot familiejacht. In 2016 is de naam Van Rijnsoever in de naam opgenomen.

Terug naar vorige pagina