De Scheepsbouwers Maritiem - Werkendam

Het was de eerste jaren niet eenvoudig, werkelijk alles werd aangepakt, als het maar met staal en hout te maken had. Naast verbouwingen en reparaties, kwamen er gelukkig ook opdrachten voor een Staverse jol en een Vollenhovense bol. Het bouwprogramma bevat later alle mogelijke typen ronde- en platbodemjachten. Elk jaar werd wel een Lemsteraak afgeleverd.

Programmauitbreiding

Langzaamaan werd het leveringsprogramma uitgebreid. Klassieke typen scherpe jachten als de 'Danish Rose' en de 'Roskilde', werden uitgezet op de spantenenvloer. De Speelmanskotter werd in verschillende lengtes ontwikkeld. De vraag naar Vollenhovense bollen en vooral Staverse jolen groeide. Op 1 juli 2010 werd de eerste paal geslagen voor nieuwbouwhallen van De Scheepsbouwers Maritiem BV. Om de klanten optimaler van dienst te kunnen zijn bij het vakkundig onderhouden van schepen heeft de werf zijn faciliteiten sterk uitgebreid. Met name haven- en winterbergingfaciliteiten zijn dan sterk verbeterd.

Spiegel der Zeilvaart juni 1983 nymmer 5 - Scheepsbouwers Lemsteraak 9 meter in aanbouw

Wim de Bruijn schrijft:
Een Lemsteraak heeft iets sierlijks over zich. Hij is niet stoer als de schokker, niet ruig als de botter, niet eenvoudig als de schouw, voor vele liefhebbers van ronde en platbodemjachten is de Lemsteraak favoriet.
Er varen nog veel oorspronkelijk als vis¬sersschip gebouwde aken rond, die later tot jacht werden verbouwd. Op een aan¬tal gespecialiseerde werven zijn in de loop der jaren vele tientallen Lemster-aken als jacht gebouwd.
Het bouwen van een Lemsteraak behoort tot een van de karweien waarbij veel vakmanschap wordt vereist. Van Waning heeft het in zijn hoofdstuk over de Lemsteraak in Huitema's Ronde en platbodemjachten al moeilijk met het noteren van de kenmerken van de Lemsteraak. Hij schrijft: „Het is ongetwijfeld een hachelijke onderneming te proberen de kenmerken te formuleren van een vaderlands vaartuig, omdat de eigengereidheid van ons Nederlanders in de scheepsbouw tot uiting komt op een wijze, die haast iedere formulering tart. Niet alleen zijn er vele hoofdvormen doch binnen elke hoofdvorm zijn weer zoveel variaties ontwikkeld door bepaalde lokale omstandigheden en evenzeer door lokale en individuele opvattingen, dat men wel haast kan zeggen, dat elke werf haar eigen variatie voortbracht."
Zo spreken, we, als er een aantal Lemsteraken tijdens een reünie bij elkaar ligt, van een „Blom-aak", een aakje van Gipon, of een „De Boer aak". Volgend seizoen kunnen we spreken over een aakje van „De Scheepsbouwers".

De Scheepsbouwers: Een goede combinatie in staal en hout

In de Spiegel der Zeilvaart van oktober 1996 schreef Wim de Bruijn een artikel ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de werf.
Jan Kleijwegt en Siem de Vries startten, nadat ze hun sporen hadden verdiend bij Kooijman & de Vries, in 1981 een nieuwe werf in Werkendam. Siem, die al 850 casco's op zijn naam had staan, telde gewoon door en in augustus jl. werd bouwnummer 935 feestelijk op stapel gezet. Jan Kleijwegt maakt zich, ik denk wel terecht, zorgen over een nieuwe generatie platbodemvaarders. Hij maakt van hun derde lustrum gebruik om er iets aan te doen.
Een staalbouwer en een scheepstimmerman gaan samen opnieuw beginnen aan het Steurgat. aan de rand van de Biesbosch. De eerste jaren waren niet eenvoudig. De markt was slecht en je moest alles aanpakken. Gelukkig kon er veel gecombineerd worden; kleine en grotere klussen aan binnenvaartschepen. Een heel nieuw type, de Speel-mankotter naar ontwerp van Verras, werd ontwikkeld, reparaties en nieuwe betimmeringen in bestaande ronde en platbodemjachten werden uitgevoerd. Zelfs sleepboten voor Saoudie Arabië werden in die jaren gebouwd.
Langzaamaan werd het programma uitgebreid. Klassieke typen scherpe jachten als de 'Danish Rose' en de 'Roskilde', werden uitgezet op de spanten-vloer. De Speelmankotter werd in verschillende lengtes ontwikkeld. De vraag naar Vollenhovense bollen en vooral Staverse jolen groeide. Daarnaast kwam er een heel nieuwe lijn motorkruisers naar ontwerp van Th. Gillissen. Behalve de vletten worden ook de Stevenvlet en de Gillissen kotters regelmatig gebouwd.

Spiegel der Zeilvaart november 2008 nummer 9 - Scheepsbouwers Staverse jol met veel verrassingen

Jan Kleijwegt van De Scheepsbouwers Maritiem kan behalve op de timmerlieden en lassers, ook rekenen op de assistentie van zijn vrouw Nel, dochter Danielle en schoonzoon Gerrit. Zo is het een echt familiebedrijf geworden. Ze bouwen regelmatig Staverse jollen in de maten van 7,00 m visserman, 8,00 m kajuit en 9,00 m visserman-en kajuituitvoering.
Jan Kleijwegt vertelt: "Wij hebben als familie (opa, oma, kinderen en kleinkinderen) en als bouwers van Staverse Jollen destijds gekozen voor een 8 meter jol, omdat dit type onder de klassieke schepen voor al onze wensen het hoogste scoort. De keuze viel op de Staverse Jol 800 van het ontwerp Gipon, omdat wij dit de mooiste vinden. Hiervoor was een casco beschikbaar dat wij op een aantal punten hebben aangepakt. Voor de goede orde; we bedachten niets nieuws, maar pasten alleen alles toe wat in de praktijk van klassieke schepen bouwen al bekend was." Maar het geheim zit hem in de combinatie van al die vele kleine details die een schip tot iets bijzonders maken.

Spiegel der Zeilvaart november 2013 nummer 9 - Scheepsbouwers Staverse jol ligt voor paal

Spudpalen zijn in het baggerbedrijf en de binnenvaart een bekend fenomeen. Zo'n paal zakt door het schip in de modder en dan is op ondiep water een anker niet meer nodig. Jan Kleijwegt, van de Scheepsbouwers Maritiem in Werkendam, bedacht een houten variant voor ronde en platbodemjachten. Wij kregen de gelegenheid om met zijn Staverse jol 'voor paal te liggen' in de Biesbosch.
Op de 8 meter Staverse jol van Jan Kleijwegt is naast de mastkoker, tussen vlak en dek, een dik­wandige gegalvaniseerde pijp gelast. In de pijp hangt een houten Azobé paal van circa 2,80 m lang, met aan de onderkant een stalen punt en aan de bovenkant een beslag met een oog waar de borglijn aan vastzit. In opgehaalde toestand is de bovenkant van de paal gelijk aan de mastkoker van het schip. Om de paal op zijn plaats te houden moet je een geborgde rvs pen door een gat in de paal schuiven.
Mocht de paal ooit breken - wat Kleijwegt nog niet heeft meegemaakt - dan kun je overal zo'n standaard houten paal aanschaffen. Het voordeel van Azobé is dat het soortelijk gewicht groter is dan dat van water, dus hij zakt vanzelf. Bovendien beschadigt de houten paal de stalen koker niet en hoor je hem niet hinderlijk 'rammelen'. Inmiddels hebben ze bij De Scheepsbouwers in Werkendam al vijftien houten spudpalen ingebouwd in ronde en platbodemjachten en motorjachten tot een lengte van circa tien meter.

In memoriam Siem de Vries

Verdrietig, maar vooral dankbaar voor alle jaren van samenwerking en vriendschap, delen wij u mede dat Siem de Vries op 27 februari 2020 te Enkhuizen op 86-jarige leeftijd is overleden. Siem was medeoprichter van jachtwerf De Scheepsbouwers. Met veel respect gedenken wij zijn grote vakmanschap en inzet waarmee hij als erkende cascobouwer een grote bijdrage heeft geleverd aan de vloot van klassieke Nederlandse jachten.