Klimaat aanpassing
05-07-2025
Vooral de iets oudere Nederlanders kiezen de laatste jaren steeds vaker voor een vakantie in noordelijker streken, waar het minder warm is dan in de populaire vakantielanden rond de Middellandse zee. Voor watersporters die meestal in eigen land varen, is het bij de huidige zomerse temperaturen ook in Nederland tijdens de maanden juni, juli en augustus al vaak te warm. Het bijzondere op het water is, dat bij hittegolven watersporters massaal het water opzoeken, terwijl daar onder die omstandigheden nauwelijks te varen is. In de afgelopen maand juni gingen we twee keer een week met onze Staverse jol erop uit, bewust voordat de vakantiedrukte begint. Maar helaas werd het wel twee keer veel te warm, waarbij de wind het ook nog eens liet afweten. Beide keren zagen we juist tijdens de warmste dagen dat mensen met motorsloepen etc. massaal het water op gingen om ‘verkoeling’ te zoeken. Op het water waar geen schaduw is en tijdens hittegolven ook opvallend weinig wind. Het kan natuurlijk zijn dat deze watersporters het bij hun woning helemaal niet kunnen uithouden en daarom naar de koelte van het water vluchten. Vaak waren het ook jonge mensen, die na de werkdag het water opzochten, zich met een koelbox installeerden op de oever langs een meer en daarna vrolijk het water in doken. Prima natuurlijk, maar veel oudere watersporters kozen voor een andere manier van de dag doorkomen. Motorbootvaarders pasten zich aan door de hoge kajuiten met grote ramen af te dekken met keurig op maat gemaakte witte, zonreflecterende kleden, waardoor het leven aan boord iets aangenamer bleef. Dagen achtereen bleven deze jachten zo liggen, waarbij de watersporters zich vrijwillig hadden opgesloten achter de tenten en kleden, wat toch een vreemde zaak blijft. In een goed geïsoleerd huis met zonnepanelen en een airco-installatie is het immers veel comfortabeler dan zo aan boord. Maar goed, ieder zijn keuze.
Nu het in ons land normaal wordt dat de zomers drukkend warm worden, door de combinatie van warmte met een relatief hoge vochtigheidsgraad, is het vanzelfsprekender geworden om niet langer te kiezen voor die warme maanden om er met de boot op uit te trekken. Wie het zich kan veroorloven, kan zonder de hittestress plezieriger varen in het voor- en het naseizoen. Vergeet die zomermaanden! Al vanaf de maand maart kan het tegenwoordig goed weer zijn om te varen. Als het wat fris aanvoelt, dan kan je je daar op kleden. Voor de zeilers is er niet alleen het voordeel dat er meer ruimte is om te zeilen doordat het rustiger is op het water, maar ook dat de wind op het binnenwater in het voorjaar wat strakker doorwaait. Door de bebouwing en landschapsinrichting van de laatste decennia is het over land in Nederland minder hard gaan waaien. Het woei op het binnenwater altijd al duidelijk minder dan op het IJsselmeer en daar weer minder dan op de Waddenzee, maar tegenwoordig gaat het opvallen dat er op het binnenwater maar af en toe een lekkere wind staat om te zeilen.
Je kunt de tijd om te varen ook verschuiven over de dag. Om half zes ’s morgens wordt het licht. Om zes uur staat de zon net boven de horizon. De temperatuur is op dat vroege tijdstip meestal heerlijk en de sfeer op het water betoverend. Vrijwel niemand vaart op dat moment. Het is op het water doodstil, hoewel dat voor de zeiler natuurlijk tweeledig is. Je hoort niets, maar er staat in de regel ook geen wind. Zeker niet tijdens die warme dagen met in de middag maximaal windkracht 1-2 Bft. Wel grappig is, dat bij weinig wind ieder zeilschip langzaam vaart. Per definitie zeil je nooit sneller dan de lucht beweegt. De wind drijft je voort, maar de zeilen bollen alleen maar doordat je schip afgeremd wordt door het water. Zware platbodems komen bij weinig wind nauwelijks vooruit, maar heel lichte bootjes met een wolk aan zeilen erop, komen bij weinig wind evenmin vooruit. Ook die snelle scheepjes komen bij blakte geheel tot stilstand, net als de zware platbodemjachten. Die wind komt bij warme dagen pas als de zon wat hoger staat en nieuwe luchtcirculaties op gang komen. Tenzij het natuurlijk lekker fris depressieweer is en de wind zich niets aantrekt van het komen en gaan van de zon. Een praktisch probleem bij zo’n zeer vroege vaart is, dat bruggen voor de watersport meestal pas vanaf 9.00 uur worden bediend.
Overnachten op een meer
Een relatief nieuw verschijnsel is dat er steeds meer jachten, en vreemd genoeg vooral zeiljachten, aan het einde van de dag niet een haven opzoeken, maar geankerd blijven liggen op een meer en zo de nacht ingaan. Niet dat dit echt nieuw is, maar de mate waarin viel me op. Die beleving aan boord, ’s avonds op het water, blijft ook heel bijzonder. Je ligt met je boot bovendien lekker vrij en ruim, heel anders dan in een haven, terwijl het er natuurlijk ook qua temperatuur frisser is. Er is veel voor te zeggen om bij rustig weer zo te overnachten. Het enige bezwaar zou kunnen zijn, dat je je schip niet af kunt en daarmee wel wat weinig in beweging komt. En ’s avonds een restaurantje zoeken is er uiteraard ook niet bij, dus daar moet je wat op verzinnen.
Kansen voor watersportbedrijven en horeca
Als het vaarseizoen zich niet beperkt tot die drie zomermaanden, of zelfs tot de twee vakantiemaanden, dan wordt het voor de horeca en andere op watersport en toerisme gerichte ondernemingen aantrekkelijker vol in bedrijf te blijven gedurende een langere periode. Nu is het wel eens opmerkelijk hoe snel vooral de horeca in watersportplaatsen de deuren sluit zodra de topdrukte uit de vakantiemaanden voorbij is. Zakelijk natuurlijk wel te begrijpen, maar voor de watersporter die buiten het seizoen vaart is het plotseling een wat dooie boel met zoveel rendementsdenken. Als meer watersporters de warmte uit de zomermaanden ontvluchten door in het voor- en naseizoen te gaan varen, wordt het voor de horeca in de watersportplaatsen de moeite waard langer open te blijven. Daar hebben niet alleen de watersporters wat aan, maar profiteren ook de dorpen van door een betere spreiding van de drukte over het seizoen.
