Snelle sloep
29 december 2022
Afgelopen zomer op Terschelling werd ik geboeid door een fraaie, open zeilsloep die bij de flinke bries die er stond met opmerkelijke snelheid van de haven van West-Terschelling door het Schuitengat richting Vliestroom voer. Een rifje in grootzeil en fok vanwege de stevige wind, maar sierlijk en opmerkelijk. Niet alleen vanwege de slanke romp, maar natuurlijk ook door opvallende oranjerode kleur van de zeilen, zoals gebruikelijk was bij reddingsloepen van zeeschepen. Alsof toeval niet bestaat, zag ik bij het opruimen van een stapel tijdschriften 'Spiegel der Zeilvaart' een foto van hetzelfde scheepje staan op het augustusnummer SdZ 2019, waarin Willem Eerland vier pagina's wijdt aan de geschiedenis van de Heemskerck, zoals dit sloepje heet. Eerland schrijft: 'In 1915 leverde de gerenommeerde botenbouwer Gebr. Taat uit Katwijk aan Zee veertien nieuwe sloepen voor het tot dan toe grootste, ooit in Nederland gebouwde stoomschip voor passagiers, de Jan Pieterszoon Coen. Deze sloepen waren 8.50 meter lang en geschikt voor maximaal vijftig passagiers.
Twee Terschellingers wisten er een te redden van de ondergang en varen er nu mee op het Wad.' In 1940 werd het passagiersschip dat gesloopt zou worden door de marine gevorderd vanwege de Tweede Wereldoorlog. Het schip werd ontdaan van haar sloepen en in de havenmond van IJmuiden tot zinken gebracht om de haveningang te blokkeren. Na de oorlog trof een leraar van de zeevaartschool Willem Barentsz van Terschelling bij toeval nog enige van de sloepen aan die hij naar Terschelling wist te krijgen voor de studenten van de school. Een voor het roeionderwijs, een voor het zeilen, de Heemskerck, en een voor de studentenvereniging. Aangezien er met deze sloepen uit 1915 eigenlijk nooit gevaren was, terwijl ze als reddingsloep wel ieder jaar gekeurd werden op deugdelijkheid, was de kwaliteit van deze houten, diagonaal gebouwde scheepjes relatief goed. Maar zoals bij alle schepen is er na verloop van jaren toch groot onderhoud nodig, wat niet direct prioriteit had bij de Zeevaartschool op Terschelling. Twee oud-studenten die op Terschelling waren gaan wonen en reeds als kapiteins voeren, hebben zich toen ontfermd over de Heemskerck die in vrij slechte staat verkeerde. In 2019 kwam de restauratie van het scheepje gereed en kon er gezeild worden. Drie jaren later zag ik de sloep door het Schuitengat gaan en zoals de twee eigenaren na de proefvaart van 2019 opmerkten, overtroffen de zeileigenschappen de verwachtingen. Het scheepje heeft een passende ligplaats gekregen naast de reddingboot Brandaris, ongeveer waar vroeger de Amelswerf was. Een prachtig scheepje, dat ondertussen al meer dan honderd jaren oud is, zonder dat hem dat is af te zien. Maar ja, restaureren kan bij schepen, maar nog niet bij mensen.
