Maintsje

Dr. Ir. J. Vermeer schrijft in zijn boek "De Boeier":
Van dit in 1998 tot Fries jacht getransformeerde boeiertje is de vooroorlogse historie en daarmee ook de werf van herkomst niet met zekerheid bekend. De voorlaatste eigenaar, de architect F. Botman te Leeuwarden, meende aanvankelijk op gezag van jachtbouwer Piersma in Heeg, die het voor hem heeft gerestaureerd, dat het scheepje door Lantinga zou kunnen zijn gebouwd en wel direct als boeier, omdat de boeisels minder schuin staan dan bij echte Friese jachten. Wat de herkomst betreft, zoals we zullen zien, zijn wij het op grond van de bouwwijze met die mening eens, echter naar ons weten zijn noch voor de Eerste Wereldoorlog, noch daarna, door bouwers van traditionele ronde jachten boeiers met een lengte kleiner dan 6 meter afgeleverd.
Wel zijn veel kleine open jachten in de jaren twintig en dertig van een roef voorzien om, toen het watertoerisme opkwam, iets meer verblijfscomfort aan boord te hebben. Bovendien staat het boeisel niet steiler dan bij andere open jachten van Lantinga, zeker niet in de kop. Wij blijven daarom van mening dat "Maintsje" destijds als open jacht is gebouwd en later van een kajuit voorzien, zoals nog zal blijken.

Eigenschappen
Plaquette nummer: | 382 | Zeil nummer: | RD111 |
---|---|---|---|
Categorie: | A | Tekening nummer: | |
Type: | Fries jacht |
Bouw
Bouwjaar: | 1918 | Ontwerper: | F. Lantinga |
---|---|---|---|
Werf: | F. Lantinga | Werf plaats: | IJlst |
Motor: | Inbouw | Motor type: | |
Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | |
Materiaal zeil: | Dacron | ||
Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
Lengte stevens: | 5,54 m | Breedte berghout: | 2,45 m |
---|---|---|---|
Diepgang: | 0,40 m | Masthoogte water: | 7,65 m |
Oppervlakte grootzeil: | 14,26 m2 | Oppervlakte fok: | 8,82 m2 |
Oppervlakte botterfok: | 0,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
Oppervlakte totaal: | 23,08 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Register Varend Erfgoed Nederland
Registratie nummer: | 5662 | Registratie datum: | 25-05-2024 |
---|---|---|---|
Geregistreerd als: | Varend Monument® |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
1945 – 1973 | C.D. Hollander, Den Helder ( Maintsje) |
---|---|
1973 – 1978 | A. Langhout, Warga ( Frisia) |
1978 – 1996 | F. Botman, Leeuwarden ( Maintsje) |
1996 – 2023 | P. Wielinga, Grou ( Maintsje) |
2023 – Nu (laatst bekend) | J.D. Ruys, Koufurderrige ( Maintsje) |
Geschiedenis
1996
1996
1996: De 'Maintsje' voor en na het verwijderen van de kajuit





2000
2000
2000: Onderzoek naar de herkomst van het boeiertje 'Maintsje' door oud-eigenaar F. Botman
Overeenkomsten in de maatvoering van het Fries jacht 'De Rode Leeuw' (overgenomen uit het Jaarboek 1977 van het Fries Scheepvaart Museum) en de 'Maintsje'.

2000
2000: Opmetingen door Peter Tolsma en Frans Botman voor het boek "De Boeier" van Dr. Ir. J. Vermeer


2005
2005
2005: De Boeier / Het Fries jacht 'Maintsje' in het boek "De Boeier" van Dr. Ir. J. Vermeer
De heer Botman wist ons het volgende te vertellen. De geschiedenis van voor 1945 is onbekend. In 1945 ontdekte de heer C.D. Hollander, schroothandelaar woonachtig in Den Helder, het boeiertje in de haven van Antwerpen. Hij kocht het van de dochter van een in Antwerpen wonende en aldaar door een V2-aanval omgekomen Fries; naam van dochter en vader zijn niet meer te achterhalen. De thuishaven werd nu Den Helder, het vaargebied was het Amstelmeer.
Vanaf 1963 komt het scheepje in de schepenlijst van het Stamboek voor onder de naam "Maintsje" met stamboeknummer 382. Welke naam het vroeger heeft gehad is niet bekend. In 1973 verkocht Hollander de boeier aan A. Langhout in Warga, die hem de naam "Frisia" gaf. Het vaargebied werd nu de omgeving van Eernewoude. Vijf jaar later werd de boeier eigendom van de heer Botman.
Periode oud-eigenaar C.D. Hollander
Wij kunnen aan het relaas van de heer Botman nog het volgende toevoegen. In het stamboekarchief bevindt zich een brief uit 1962 van de heer Hollander, waaruit wij de volgende passages hier weergeven.
...De verkoop van de in "De Waterkampioen" aangeboden tjotter is ± 2 maanden geleden doorgegaan. De tjotter is door mij verkocht aan den heer R. van den Honert te Bussum (d.i. de huidige fjouweracht "Triton") ... Mijn andere schip, de boeier, die ik zelf heb afgebouwd, is omstreeks dezelfde tijd gereedgekomen en in gebruik genomen.
Uit de term "afgebouwd" zou men kunnen afleiden, dat de ombouw tot boeier door Hollander is voltooid, mogelijk nadat de vorige eigenaar daarmee was begonnen.
Periode oud-eigenaar F. Botman
De heer Botman bezat een zomerwoning op de hoek van de Wijde Ee en de Graft (vaarwater naar Akkrum), waar de boeier ligplaats kreeg in een schiphuis. De eerdere naam "Maintsje" werd in ere hersteld. Botman is ook eigenaar geweest van enkele grote tjotters, zoals "Lotus" (thans "Hilda", van 1957 tot 1959) en "Pieter" (ex "Anneghien", van 1976 tot 1978). Hij bezit heden nog de kleine tjotter "Rûzer".
Teruggebracht naar Fries jacht
De huidige eigenaar, de heer P. Wielinga te Leeuwarden, die de "Maintsje" in 1996 verwierf, heeft op de werf Piersma in Heeg de oorspronkelijke toestand van open Fries jacht laten herstellen.
Technische gegevens
Hoofdafmetingen
- Lengte over de stevens 5,53 m
- Grootste breedte over de berghouten 2,48 m
- Holte op het grootspant 0,95 m
- Diepgang 0,33 m
- Zeiloppervlak: grootzeil + fok 23,1 m2
Bijzonderheden
- geen kielbalk
- vlak zeer licht gebogen
- vlaktilling 0°
- brede zandstrook + 2 verloren gangen
- hoekige kimmen
- 3 brede gangen boven de kimmen
- snijwerk (oud) op beretanden en hennebalk, en (nieuw) op bedelbalk
- smal roer bekroond met leeuw
Opmerkingen
Bouwwijze en verhoudingen wijzen inderdaad naar Lantinga, naar wij menen met name naar Feike Lantinga. Dat betekent dat het jacht niet eerder gedateerd kan worden dan omstreeks 1918, het jaar waarin Feike het bedrijf van zijn vader overnam. Mogelijk is dit het 'zeiljachtje' met een lengte van 5,50 meter dat volgens de werfboeken in 1922 voor Amsterdamse rekening is afgeleverd. In het boek 'Het Friese Jacht' staat dit jacht vermeld. In hetzelfde boek heeft "Maintsje" als 'Fries jacht met kajuit' een summiere beschrijving gekregen. Daarin wordt, naar gebleken is ten onrechte, de mogelijkheid geopperd dat zij identiek zou kunnen zijn met het jacht "De Vriendschap" dat tussen 1918 en 1928 eigendom was van R. Buisman te Zwartsluis, omdat in het Nederlandsch Jachtregister van 1924-25 de lengte naar later bleek, foutief staat genoteerd als 5,50 m.
2012
maart 2012
maart 2012: SSRP Jaarverslag 2011 - Met subsidie uit het Restauratiefonds FONV uitgevoerde restauraties van in het Stamboek ingeschreven jachten
In het SSRP jaarverslag 2011 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Bij het Friese jacht Maintsje van de heer Wielinga is op de werf van Henk van der Meulen de achtersteven en het teenstuk vervangen. Tevens zijn een tweetal gangen en leggers vervangen.
2024
28 mei 2024
28 mei 2024: 'Maintsje' bij het Ambachtelijk Boot Centrum Frank Brouwer
Eigenaar Daan Ruys schrijft:
Ik ga in samenwerking met Ambachtelijk Boot Centrum Frank Brouwer 'Mainstje' restaureren, zodat ze de rest van mijn leven er prachtig bij ligt. Frank schrijft regelmatig in de Spiegel der Zeilvaart en zal ook aan dit traject aandacht geven.



