HZ45 'Gebroeders Schaap'

De HZ45 is in 1892 gebouwd op de werf Gebr Schaap voor de visserman Willem Koeman Jr., neef van de gebroeders Jacob en Hermanus Schaap. Hij betaalde hiervoor fl. 2400 en ging als HZ209 vissen. In 1911 werd een meer realistische nummerlijst gemaakt en werd de botter als HZ45 geregistreerd. Onder dit nummer heeft deze bijna 14 meter lange en 4,35 meter brede en rond de twintig ton zware botter ruim vijftig jaar gevist.
Tot 1941 onder schipper Willem Koeman, daarna met zoon Jacob als schipper tot 1953, toen Jacob overleed. Daarna is de botter verkocht aan de werf Nieboer in Spakenburg onder de voorwaarde nooit op zondag te mogen varen. Maar dat liep heel anders!
In 2005 kwam de HZ45 weer terug in de oude thuishaven, in beheer van de Stichting Huizer Botters (SHB) in Huizen. In de jaren daarna is er een groot onderhoudsprogramma gerealiseerd om het achterstallig onderhoud weg te werken. Van deze werkzaamheden zijn uitgebreide verslagen gemaakt.
2006-2009 /2010: De Hoop Workum, diverse restauratie werkzaamheden, o..a. dek, dekbalken, mastbank, deken, trog, schotten, instekers, doft, stuiten voor en achter, berghouten
2013: De Hoop Workum: Zeilwerk onder, liggers, mastkoker en spoor, 4 gangen SE1 voor, nw chroefas.
2017/18: De Hoop Workum: nieuwe mast
2018: SHB Huizen: Dek vervangen (Akoya), zwaardbolder sb, dekenpoten 3x bb, nw roer en helmhout
2019/20: Nieuwboer Spakenburg: Achtersteven, 6 gangen achter, 4 achterhouten, liggers, dekenpoten, spanten achterhuisje, achterdek.
2021/22: Nieuwboer Spakenburg: Voorstuiten, instekers, voorboeisels, 2x berghouten, schildboord sb, boord op de plecht bb en sb.

Eigenschappen
Plaquette nummer: | 2350 | Zeil nummer: | HZ45 |
---|---|---|---|
Categorie: | A | Tekening nummer: | |
Type: | Botter |
Bouw
Bouwjaar: | 1892 | Ontwerper: | |
---|---|---|---|
Werf: | Gebr. Schaap | Werf plaats: | Huizen |
Motor: | Inbouw | Motor type: | Yanmar 48pk |
Materiaal romp: | Eikenhout | Materiaal kajuit: | |
Materiaal zeil: | Clipper canvas | ||
Onderwaterschip: | Knikspant | Kiel: |
Afmetingen
Lengte stevens: | 13,75 m | Breedte berghout: | 4,30 m |
---|---|---|---|
Diepgang: | 0,90 m | Masthoogte water: | 13,75 m |
Oppervlakte grootzeil: | 46,36 m2 | Oppervlakte fok: | 0,00 m2 |
Oppervlakte botterfok: | 44,00 m2 | Oppervlakte kluiver: | 20,00 m2 |
Oppervlakte totaal: | 110,36 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Register Varend Erfgoed Nederland
Registratie nummer: | 229 | Registratie datum: | 17-03-2022 |
---|---|---|---|
Geregistreerd als: | Varend Monument® |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
1892 – 1911 | Willem Koeman Jr., Huizen ( HZ209) |
---|---|
1911 – 1941 | Willem Koeman Jr., Huizen ( HZ45) |
1941 – 1953 | Jacob Koeman, Huizen ( HZ45) |
1953 – 1957 | Werf Nieuwboer, Spakenburg ( HK45) |
1957 – Jaren-60 | Jhr Mr M.W.C. (Marien) de Jonge, kolonel der Cavalerie, adjudant van Koningin Juliana ( Vrouwe Cornelia) |
Jaren-60 – onbekend | Dhr. Meijer ( Vrouwe Cornelia) |
Jaren-60 – onbekend | Mr. N.Y. v.d. Sande-Bakhuyzen, Naarden ( Vrouwe Cornelia) |
Jaren-60 – 1971 | Harry Smit, Muiden ( Vrouwe Cornelia) |
1971 – 1991 | Richard Klaver, Alkmaar ( Vrouwe Cornelia) |
1991 – 2004 | Piet Weissenbach, Bunschoten ( Vrouwe Cornelia) |
2004 – Nu (laatst bekend) | Stichting Huizer Botters (SHB), Huizen ( HZ45 'Gebroeders Schaap') |
Geschiedenis
1911
1 juli 1911
1 juli 1911: Visserijregister nummer HZ45


Deze kaarten kun je vinden in het Visserijregister, dat 40.000 kaarten telt en online te bekijken. Alle kaarten zijn gescand en inmiddels is meer dan de helft overgetypt. Alle scans en data zijn op zuiderzeecollectie.nl te bekijken en te doorzoeken. De kaarten hebben details over vaartuigen, vangstsoorten en bijzonderheden zoals scheepsrampen en inbeslagnames zijn ook voor historisch en economisch wetenschappelijk onderzoek interessant.”
1961
mei 1961
mei 1961: Waterkampioen nr1054 - Tochten met de Botter 'Vrouwe Cornelia'

De Vrouwe Cornelia is een robuuste botter van dertien meter lengte, gebouwd als visbotter te Huizen in 1892. Nu zonder trog op de bun, met dichtgemaakte deken, maar verder geheel als vroeger, met open kuip. Sinds 1956 vaart het schip onder de naam Vrouwe Cornelia, thuishaven De Eem en wordt het trouw gevolgd door een Terschellings vletje, de Zeehond.
Terschelling op een vroege ochtend, de ochtend van de 30e juli 1958, woensdag. Het is reeds licht als om half zeven het schip zeilklaar wordt gemaakt. De bemanning bestaat uit: grootvader (74), vader en drie zoons van 9, 11 en 18, een oom en zijn zoon (11). Bovendien vaart een vriend van de oudste zoon mee en natuurlijk de scheepshond Bruna.
Het regent, zoals het al zoveel geregend heeft en nog zal regenen, die zomer. De Vrouwe Cornelia ligt reeds twee dagen in de haven. Maandag 28 juli arriveerde zij uit Kornwerderzand, van het IJselmeer varend naar haar gebruikelijke doel: Terschelling. Dit jaar hadden echter de opvarenden groter plannen: Ameland en verder. Moeder en de twee kleinere kinderen zijn in Terschelling van boord gegaan om hier twee weken alleen te blijven kamperen, terwijl de „mannen" ruimer verten zullen zien.
Waterkampioen 1961 nr1054 begin mei- Tochten met de Botter 'Vrouwe Cornelia'
2004
juli 2004
juli 2004: Spiegel der Zeilvaart nummer 6 - HZ45 de trots van de familie Weisenbach

"De HZ45 is, voor zover wij weten, de enige botter die sinds haar bouwjaar in 1892 steeds dezelfde registratie heeft gehad", vertellen Piet en Lydia Weisenbach. Zij verkregen de Zuiderzeebotter in 1991 van Richard Klaver via koopruil. Ook hun vorige schip, de HL62 is bijzonder: "Het is de oudste Staverse jol van Nederland." (Red.: Later onderzoek heeft uitgewezen dat de jol is gebouwd in 1901 en dus niet de oudste is. Met afstand de oudste nog varende jol is de ST43, die rond 1864 bij Roosjen is gebouwd!)
De botter is in 1892 gebouwd op de werf van Schaap in Huizen. "Schaap bouwde de botter in eigen beheer voor de verhuur en als reserveschip", weet Weisenbach. "Omdat de familie Schaap en de familie Koeman verwant waren, deed Schaap het schip over aan Willem Koeman, de oudste zoon uit het gezin Koeman. In 1893, op zijn zeventiende, is hij met dit schip gaan varen en kreeg het als officiële registratie HZ45.
Toen zijn zoon Jacob, geboren in 1897, het vak had geleerd, deed Willem het schip aan hem over. Jacob heeft vervolgens tot 1956 met de HZ45 gevist". De familie Koeman verkocht het schip in 1956 voor 350 of 750 gulden aan Scheepswerf Nieuwboer in Spakenburg. "Jonkheer De Jonge, in die tijd de adjudant van Koningin Juliana, kocht de inmiddels opgeknapte botter voor 2.600 gulden van de werf. Een heel bedrag in die tijd; voor circa vierhonderd gulden kon je toen ook al een botter kopen. De Jonge gebruikte de botter als gezinsboot en verwijderde een tussenschot om het vooronder in te richten met militaire britsen en kooien, zodat iedereen een slaapplaats had." In die periode kreeg de HZ45 een extra naam, namelijk die van zijn vrouw: Vrouwe Cornelia. Deze naam is nog steeds onder het helmhout te zien.
SdZ 2004 nr06 juli-augustus - HZ45 de trots van de familie Weisenbach
augustus 2004
augustus 2004: Spiegel der Zeilvaart nummer 6 - Leven aan boord van de HZ45

Hennie Roukens (71 jaar) en Dick Schaap (64 jaar) hebben allebei in hun jongensjaren als knecht op de HZ45 voor Jacob Koeman gewerkt. De HZ45, momenteel eigendom van Piet en Lydia Weisenbach, is in 1892 gebouwd op de werf van Schaap in Huizen. De werfeigenaar schonk de botter aan de zeventienjarige Willem Koeman. Zijn zoon, Jacob Koeman (1897) viste tot 1953 met het schip. Zowel Roukens als Schaap werken tegenwoordig op vrijwillige basis in het Huizer Museum Het Schoutenhuis en proberen zo het visserijverleden van Huizen voor een breed
publiek toegankelijk te maken.
Hennie Roukens maakte in 1940, op tienjarige leeftijd, kennis met Jacob Koeman. "De Duitsers hadden de school bezet en ik was bijna dagelijks bij de haven te vinden. Als de HZ45 daar lag, wist iedereen dat ze me daar konden vinden. Ik was helemaal gek met die botter." Dat jaar telde Roukens vijf botters. "Je had de HZ5 van E. Blessie, de HZ31 van Jan Korsi, de HZ45 van Jaap Koeman, de HZ81 van Jaap Van der Poel en de Vieter 4 van de kustvisser Daantje Wormster. Voor de rest waren er vooral vlet¬ten en Staverse jollen. Die gingen veel snoekbaarsvissen onder de Durgerdamse wal en onder de wal bij Muiden. Al met al waren er zo'n dertig vissersschepen actief."
De HZ45 had echter zijn hart gestolen. "In 1943, de school was nog steeds bezet, kwam Koeman 's avonds met mijn ouders praten. Zijn knecht was 73 jaar en dat ging echt niet meer. Hij vroeg of ik mee kon helpen op de botter." Tot grote vreugde van Roukens gaven zijn ouders toestemming. "De twee volgende jaren was ik afwisselend weken op de botter en dan weer weken thuis."
2005
september 2005
september 2005: Spiegel der Zeilvaart nummer 7 - Gemeente Huizen koopt tweede botter HZ45
Na een feestelijke intocht verwelkomde het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Huizen vrijdag 8 juli de HZ45 in haar nieuwe thuishaven. De gemeente kocht de botter voor € 62.500 van Piet Weisenbach. Behalve de HZ 45 heeft Huizen ook de 'Janus Kok', in eigendom. Beide botters worden beheerd door de Stichting Vrienden van de Huizer Botter.
'De intocht van de HZ45 was een echt feest', vertelt Jan Kos, secretaris van de Stichting Vrienden van de Huizer Botter. 'De HZ45, met aan boord natuurlijk Piet Weisenbach, werd begeleid door de HZ 108. Kos is blij dat de gemeente tot aankoop van de botter heeft besloten. 'De HZ45 maakt deel uit van de geschiedenis van Huizen. Het schip is in 1892 gebouwd op Scheepswerf Schaap in Huizen. Van 1893 tot 1956 heeft de familie Koeman de botter gebruikt voor de visvangst. Deze familie werd en wordt in Huizen zeer gerespecteerd. Met name Jacob Koeman heeft in de Tweede Wereldoorlog veel vis geschonken aan honger lijdende mensen in Huizen. De HZ45 werd dan ook met veel trots vermeld op de erebogen tijdens de bevrijdingsfeesten.'
Er waren meer mensen geïnteresseerd in aankoop van de HZ45. 'Het is dan ook een heel bijzonder exemplaar', vervolgt Kos. 'De HZ45 verkeert in nagenoeg originele staat. Het is zelfs een erkend varend monument. Nadat Piet en Lydia Weisenbach in 1991 via koopruil eigenaar werden van de botter hebben zij het schip zoveel mogelijk in originele staat teruggebracht. Zij deden daarbij geen concessies. Tot op heden heeft de botter bijvoorbeeld geen toilet en is er geen koelkast aan boord. Juist omdat zij zoveel moeite hebben gedaan de botter zo oorspronkelijk mogelijk te maken, zocht de familie Weisenbach naar een toekomstig eigenaar die geen dingen zou gaan veranderen en die niet na een paar jaar het schip weer zou verkopen aan een ander. De gemeente Huizen heeft toegezegd die wensen te respecteren. Het college van Burgemeester en Wethouders willen de HZ 45 als cultureel erfgoed behouden voor de Huizer gemeenschap.'
Weisenbach zelf had de dag van de overdracht gemengde gevoelens. Hij beschikt, als gevolg van een ongeluk dat hem enkele jaren geleden is overkomen, niet langer over de vereiste lichamelijke conditie om de botter zelf te onderhouden en zelfstandig te kunnen zeilen. 'Ik ben blij dat de HZ45 met de gemeente Huizen als eigenaar een goede toekomst zal hebben. Aan de andere kant had ik me die toekomst heel anders voorgesteld. Het doet me pijn om afscheid te moeten nemen van deze botter.' Dat afscheid zal wat Kos slechts een beperkt afscheid zijn. 'Weisenbach heeft de afgelopen vijftien jaar enorm veel betekend voor de Bruine Vloot als geheel en voor het behoud van de HZ45 in het bijzonder. Wij hopen dan ook dat hij nog regelmatig als schipper op de HZ45 mee zal varen. Eerlijk gezegd accepteren wij wat dat betreft geen nee.'

Tekst en foto: Evert Bruinekool
2006
2006
2006: De geschiedenis van de HZ45 in De 'Ratel', een uitgave van de Historische Kring Huizen

In "De Ratel" heeft Dick Schaap, nazaat van de bouwers van de botter, in een 4-tal bijdrages in 2006 nummers 2, 3 en 4 en in 2008 nummer 2 de geschiedenis van de HZ45 beschreven:
"De Ratel" 2006 juni nummer 2 Deel A
Vorig jaar werd op vrijdag 7 juli met enig vertoon en in aanwezigheid van onder andere de loco-burgemeester een oude vissersschuit uit 1892 binnengehaald in de Oude Haven. Het ging om de HZ45, een botter die werd gebouwd in Huizen en die in een onafgebroken periode van meer dan zestig jaar vanuit Huizen werd gebruikt om te vissen op de Zuiderzee en het IJsselmeer. 'Hier hoort de Huizer botter thuis' kopte De Gooi- en Eemlander. En terecht, want deze schuit is een echt varend monument, dat een uniek stuk historie van dit dorp vertegenwoordigt.
Ik heb persoonlijk ook een band met dit schip, omdat hij werd gebouwd op de werf van mijn voorgeslacht (zie voor de genoemde familierelaties het aparte overzicht), omdat hij het eigendom werd van de broer van mijn grootvader en omdat ik als tiener op deze schuit gedurende enkele zomervakanties als `derde man' het bedrijf van de IJsselmeervissers van heel dichtbij heb leren kennen. Ik vind het daarom een genoegen om de geschiedenis van deze schuit op te schrijven. Deze geschiedenis kan worden verdeeld in drie delen:
A: De HZ45 en Willem Koeman;
B: De HZ45 en Jacob Koeman;
C: De HZ45 als plezierjacht en varend monument.
D: De HZ45 als plezierjacht en varend monument (aanvulling deel C).
De botter werd gebouwd op de scheepswerf van Schaap te Huizen. Deze werf bestaat al lang niet meer, maar van 1868 tot 1924 was hij te vinden aan het einde van de oude haven. Deze haven eindigt nu tegen de kade langs de Bestevaer, maar was destijds ongeveer 200 meter langer. Men noemde dit gedeelte 'het kanaaltje'. Aan de westkant van dit stukje haven lagen twee scheepswerven, die van Schaap en die van Kok (v/h Lindeboom & Kooij). Dit havengedeelte werd in de jaren vijftig gedempt en maakt nu deel uit van de fabrieksterreinen van de Balamundi.
Op de scheepswerf van Schaap zijn tussen 1868 en 1916 meer dan tweehonderd botters gebouwd. Deze botters en ook die van de andere scheepswerf Kok werden: 'Gooier of Zuidwal botters' genoemd, dit ter onderscheiding van Zuiderzeebotters gebouwd in andere plaatsen als Monnikendam of Urk. Ook werden op de werf 13 kwakken (groter type botter) en een houten tjalk (zeilend vrachtschip) gebouwd.
Honderddertien jaar geleden, in 1892, kocht de 26-jarige Huizer visser Willem Koeman (de jongere) van de firma Gebroeders Schaap een nieuwe botter. Gesina Schaap-Fransen, die toen de leiding van de werf had, was zijn tante. Zij was de weduwe van de broer van zijn moeder, Heintje Koeman-Schaap.
In de vlootlijst van Dr. N.C. Redeke staat vermeld dat Willem Koeman de jongere in 1905 schipper en eigenaar was van de HZ209. Dit nummer kreeg de botter in 1892. Er waren toen in Huizen niet meer dan 120 schuiten, maar nieuwe schuiten kregen een nieuw nummer en open gevallen visserijnummers, bijvoorbeeld door overlijden of bedrijfsbeëindiging, werden niet meer gebruikt. In 1911 werd een nieuwe, meer realistische nummerlijst opgemaakt. Toen kreeg onze nieuwe botter het visserijnummer waarmee hij méér dan vijftig jaar zou varen: HZ45.
Historische Kring Huizen - De Ratel - HZ45 2006 nr 2
"De Ratel" 2006 juni nummer 3 Deel B
Willem Koeman, de eerste schipper van de HZ45, voer ruim 50 jaar op de Zuiderzee. Hij viste op haring, bot en ansjovis, vissoorten van het zoute water. Maar in 1932 werd de Zuiderzee afgesloten van de Noordzee. Toen begon een periode van verzoeting van het water. Langzaam aan kwamen er andere vissen in de netten van de vissers, zoetwatervissen. In 1941 werd Willem 75 jaar. Hij droeg toen het bezit van de schuit over aan zijn oudste zoon Jacob. In die tijd was de verzoeting van de Zuiderzee voltooid. Jacob was voortaan visser op het IJsselmeer. Zijn vangst bestond vooral uit aal (paling) en snoekbaars.
Toen Jacob in 1953 stierf, was hij op één na de laatste visser van Huizen. De laatste was Joost Westland met de HZ1, die er een jaar later mee ophield. Jacob is maar 56 jaar geworden. Als hij ouder was geworden, zou hij vast de laatste visser geweest zijn.
De schuit werd in 1956 toch maar verkocht, aan de firma Nieuwboer, scheepswerf te Spakenburg. De voorwaarde, die de familie Koeman daarbij stelde, was: De botter mocht nooit worden gebruikt voor de pleziervaart op zondag. Als dit niet kon worden gegarandeerd zouden de Koemans de schuit liever zelf afbreken. Maar de gebroeders Nieuwboer gingen akkoord met deze voorwaarde en de schuit werd verkocht voor .... f. 260! En hiermee was er een einde gekomen aan het ruim zestig jarige bestaan van de HZ45 als vissersschuit.

Historische Kring Huizen - De Ratel - HZ45 2006 nr 3
"De Ratel" 2006 juni nummer 4 Deel C
Twee jaar na de dood van Jacob Koeman in 1956 werd de schuit verkocht aan de scheepswerf Gebroeders Nieuwboer te Spakenburg. In deel B van deze serie schreef ik dat het een verkoop 'onder voorwaarde' was. De botter mocht nooit worden gebruikt voor de pleziervaart, want dat zou varen op zondag betekenen.
Welnu, een jaar later verkocht de firma Nieuwboer de schuit. Niet aan een visserman, maar aan iemand die hem wilde gebruiken om er op te varen als vrijetijdsbesteding. Dus toch voor de pleziervaart. De belofte gedaan aan de familie Koeman werd hiermee duidelijk geschonden. Deze verkoop is typerend voor een maatschappelijke verandering, die zich in deze tijd heeft voltrokken. De tijd van de beroepsvisserij op het IJsselmeer is dan echt ten einde. Hun werk en ook hun zeer sobere levensstijl zijn verdwenen. Tegelijk begint er een heel andere tijd. Steeds meer Nederlanders kregen vrije tijd en ook geld om in die vrije tijd te besteden. Hiermee verscheen in de dorpen aan het IJsselmeer een leefwijze, die in scherp contrast stond met die van de vissers. Vooral in het weekeinde kan je dit duidelijk zien in de haven. Toen absolute stilte op de vissersschuiten. Voortaan druk vertier op allerlei schepen en bootjes. Wat we weten over deze periode die nu volgt, is nogal onzeker. De botter ging van hand tot hand en de vroegere eigenaren herinneren zich niet altijd even duidelijk de feiten.
De schuit werd in 1957 verkocht aan een zekere jonkheer De Jonge, destijds adjudant in dienst van H.M. Koningin Juliana. Nieuwboer had de botter een goede onderhoudsbeurt gegeven en er een motor in gebouwd, zodat hij zijn geld weer waard was. De familie De Jonge gaf de botter een naam: 'Vrouwe Cornelia'. Dit was de (een) voornaam van mevrouw De Jonge. Deze naam heeft de boot behouden tot 2005. In het vooronder werd het kooibeschot verwijderd, zodat onder de plecht één grote slaapruimte ontstond.
In de jaren zestig verkocht De Jonge de boot aan een zekere Van der Sande Bakhuis (of Meijer?). Deze verkocht het schip een aantal jaren later door aan Harry Smit, die in Muiden een verhuurbedrijf had van oude schepen, zoals tjalken en klippers, voor recreatiedoeleinden. Smit verhuurde ook veel botters onder andere aan groepen studenten. Men noemde hem 'de botterkoning'.
In 1971 trof Richard Klaver uit Alkmaar de boot half gezonken aan en kocht hem om hem op te knappen. Ergens tijdens deze periode (of al in de periode Smit?) is de onderkant van de schuit doorgebogen. Er is een knik ontstaan in de kiel en het vlak. Hierdoor heeft de botter een ander aanzicht gekregen: de kromming van de boot is minder geworden, vlakker, zodat de kop lager ligt dan oorspronkelijk. Men noemt dit een zogenaamde 'kattenrug'. In de tien jaren na deze aankoop heeft Klaver, samen met zijn broer, de boot op de wal gehad en werd er uitgebreid gerestaureerd. Ongeveer de gehele huid en bijna alle spanten zijn vernieuwd. Zij deden dit naar hun beste weten, maar volgens Klaver nogal amateuristisch. Juist in deze jaren groeide de kennis over botters en ontstond: Vereniging `Botterbehoud'. Deze vereniging richt zich onder andere op het bevorderen van de kennis over het onderhoud, de restauratie en het verantwoorde gebruik van zgn. varende monumenten. Gaandeweg, zeker bij de volgende eigenaar, is deze kennis ook toegepast bij het onderhoud van onze botter. Begin jaren tachtig brachten de Klavers de boot weer in de vaart. Zij voeren er mee tot 1991.
De volgende eigenaar was Piet Weisenbach uit Bunschoten. Hij ruilde in 1991 zijn Staverse jol met de Zuidwalbotter van Klaver. Voor het onderhoud heeft Weisenbach vooral gebruik gemaakt van scheepswerf Langman in Nijkerk. Het is vooral door de grote toewijding van de Weisenbachs dat de schuit nu in nagenoeg originele staat is. Voor een goed begrip: al het hout is in de loop der jaren vervangen, op één ligger na. Deze spant vlak achter de mastbank is zo goed als verrot en is uit curiositeit behouden. Maar Piet Weisenbach kreeg enkele jaren geleden problemen met zijn gezondheid en besloot de botter te verkopen. Het liefst aan een eigenaar in de plaats waar het schip thuis hoort, in Huizen! Vooral door toedoen van de zeer actieve secretaris van de al bestaande Stichting Vrienden van de Huizer botter, de heer Jan Kos, werd een plan opgesteld tot aankoop door de gemeente Huizen van een tweede 'gemeentelijke' botter. De eerste botter van de gemeente, de `Janus Kok - HZ108', werd steeds vaker verhuurd en men vond daarom de aankoop van een tweede botter nodig en verantwoord. De overdracht van de HZ45 gebeurde op vrijdag 8 juli 2005.
Historische Kring Huizen - De Ratel - HZ45 2006 nr 4
"De Ratel" 2008 mei nummer 2 Aanvulling Deel C
Hier volgt een aanvulling op deel C. van het eerder verschenen artikel over de HZ45, met twee bijbehorende foto's. Ik kwam het stukje geschiedenis van het schip over de periode 'De Jonge' op het spoor via de redactie van het blad 'Tagrijn', het orgaan van de vereniging 'Botterbehoud'. Zij wezen mij op het artikel in het ANWB-blad 'De Waterkampioen' van 1961 (staat op deze pagina). Leuk dat deze geschiedenis zo stukje bij beetje boven water komt.
In 'De Waterkampioen' is in 1961 een lang artikel verschenen van de hand van Jhr. De Jonge met de titel 'Tochten met de Vrouwe Cornelia op de Wadden en de Eems'.
Dit verhaal geeft een prima beeld van de manier waarop de nieuwe bezitter zijn botter gebruikte.
Op maandag 28 juli 1958 vertrok de schuit vanaf de Eem met aan boord vier volwassenen en zes kinderen, allen leden van de familie De Jonge, voor een tweedaagse tocht over het IJsselmeer. De volgende dag passeerden ze de sluizen bij Kornwerderzand en op woensdag 30 juli vertrokken de drie mannen met de vier oudste jongens (en de scheepshond Bruna!) van Terschelling voor een meerdaagse tocht over de Waddenzee. Moeder bleef met de twee jongste kinderen achter op het eiland voor een weekje kamperen.
2008
25 november 2008
25 november 2008: Nieuwste uitgave Historische Kring Huizen gepresenteerd: De HZ45 weer thuis

Het boekje heeft als titel meegekregen "De HZ45 weer thuis" en handelt over de botter met de naam HZ45. Deze naam is gekozen omdat deze botter na zijn visserijverleden in Huizen veel omzwervingen heeft gemaakt en uiteindelijk weer in Huizen is beland door de aankoop van deze botter door de gemeente in 2004.
De heer Dick Schaap, de auteur van het boek vertelde hoe hij al in zijn jongensjaren geboeid was door de bottervisserij. Als jochie mocht hij meevaren met zijn oom Willem Koeman. Toen hij zo'n 20 jaar geleden de HZ 45 tegenkwam als pleziervaartuig in Muiden was hij zeer verrast. Het liet hem niet meer los en zo ontstond de zoektocht naar de verdere geschiedenis van de botter sinds zijn vertrek uit Huizen. Uiteindelijk was er zo veel materiaal dat het de moeite waard was om het als boek uit te geven. Dankzij een gift van de Rabobank Noord Gooiland kwam de realisatie van dit boekje tot stand en kon op deze avond de presentatie plaats vinden.
Naast de auteur nam de heer Gert Jan Schaap van de Stichting “Vrienden van de Huizer Botters” het woord. Hij vertelde over de noodzaak van een goed onderhoudsplan van beide botters (de HZ45 en de HZ108) en riep de aanwezigen op om vriend te worden zodat de visserijhistorie van ons dorp levend blijft.
2010
2010
2010: Restauraties HZ45 Winter 2007-2010
In 2007 is het achterschip van de HZ45 gerestaureerd. In 2010 is de HZ45 opnieuw in Workum geweest. Toen zijn de deken en trog, motorbak alsmede een zwaardbolder en enkele dekenpoten vervangen. Tevens heeft de HZ45 toen een nieuw tuig gekregen.

2014
april 2014
april 2014: Restauratie 2013/2014 De Hoop Workum
Zeilwerk (behalve mastbank), kalverzitters, spoor, nieuw schot, oplanger sb achter toilet, ligger vooronder, knie sb voor toilet, 4 nieuwe gangen sb voor. Schroefas vervangen. Huid rondom kaal gehaald en in Harpuis

2018
2018
2018: Winteronderhoud HZ45 2017-2018
Tijdens het reguliere onderhoud zijn naast het gebruikelijke harpuizen, schuren een lakken en de behandeling van het onderwaterschip nog de volgende bijzonderheden te vermelden. We hebben een nieuwe roer en helmhout gemaakt. Er zijn 2 dekenpoten vernieuwd. En tot slot is er een nieuwe gelijmde mast aangeschaft. Deze mast is gemaakt door Ivor van Klink in Workum en door de eigen vrijwilligers van nieuw beslag voorzien.

2020
mei 2020
mei 2020: Restauratie HZ45 winter 2019-2020

In de winter is weer een aanzienlijke restauratie uitgevoerd aan de HZ45. In verband met de tegelijkertijd geplande uitvoerige aanpak van de HZ92 in eigen beheer, is besloten om de werkzaamheden uit te laten voeren door de Scheepstimmerwerf Nieuwboer in Spakenburg.
Alvorens de schuit weg te brengen hebben we de HZ45 in Huizen gehellingd om nog een goed beeld te krijgen voor de offerte. Van deze gelegenheid is gebruik gemaakt om 2 dekenpoten bb te vervangen.
De restauratie werd uitgevoerd volgens een offerte van Scheepstimmerwerf Nieuwboer Spakenburg. De offerte omvat onder andere het vervangen van de achtersteven, 3 nieuwe gangen aan weerszijden achter, boren van een schroefaskoker, 4 achterhouten (optioneel), loze kiel, diverse beslag en enkele liggers.
Na het hellingen in Spakenburg bleek dat de loze kiel in goede staat was en niet vervangen hoefde te worden. Dus ook het omhoog zetten was niet nodig. De begrote kosten hiervan werden uitgeruild tegen een extra dekenpoot aan bakboord en nieuwe spanten in het achterhuisje. Na sloop van de gangen bleken nog 2 dekenpoten aan bb en 1 aan sb aan vervanging toe te zijn. Aldus werd besloten. Ook werd besloten om de 4 achterhouten toch tegelijk te vervangen.

20 juni 2020
20 juni 2020: Honderd nieuwe vrienden voor Huizer botters

Het Nieuwsblad voor Huizen schrijft:
"Een gouden greep om die botter hier neer te leggen", zegt een van de bezoekers van de stand van de Stichting Huizer Botters bij het Oude Postkantoor bij het Prins Bernhardplein. "Als we voor elke foto die hier gemaakt is een euro hadden gevraagd, hadden we nog meer op kunnen halen", stelt Rob Bos, voorzitter van de werkgroep 'Red de Huizer Botters'.
De stand was vandaag niet te missen. Een heuse botter, de HZ 45 met de naam Gebroeders Schaap, stond met mast en zeil in top op een dieplader bij de toegang van de markt. Het leverde zo'n honderd nieuwe vrienden op. Dat was ook het doel van de actie. Steun verwerven onder de inwoners, zodat de Stichting Huizer Botters kan blijven bestaan.
2022
februari 2022
februari 2022: Restauratieverslag HZ45 2021-2022
Eind 2021 is besloten om de HZ45 in de winter in Spakenburg te laten restaureren. De boorden op de plecht zijn slecht evenals het schildboord sb. De voorstuiten en de berghouten zowel aan bb als sb moeten worden vervangen. Offerte is door Nieuwboer uitgebracht en besproken.
De potdeksels en schelpen zijn in Huizen verwijderd en daarna is de HZ45 begin november naar Spakenburg overgebracht.
Zoals bij iedere restauratie kwamen meerdere zaken aan de orde die ook vervangen dan wel gerepareerd moesten worden. Gelukkig ook een paar dingen die meevielen.
