Neptunus

Bovenstaande pagina is onderdeel van het Nederlandsch Jachtregister 1924-1925, een uitgave van A.N.W.B. Toeristenbond voor Nederland in 1925.

Over de vooroorlogse periode in de geschiedenis van de "Neptunus" is door gebrek aan bronnen weinig te melden. Mogelijk dat het jacht na de dood van Melis Haagsma begin jaren dertig weinig meer werd gebruikt. Eelke Haagsma stierf in 1946 en het jacht bleef nadien lange jaren opgeborgen in de werfschuur naast het oude hellinghuis te Joure, waar zijn schepper, Auke van der Zee, in 1939 was overleden. De erven, die het jacht wilden verkopen, stelden aan gegadigden de voorwaarde, dat de "Neptunus" in Friesland domicilie moest houden. In 1955 wordt het jacht dan eigendom van de firma Douwe Egberts te Joure, ook eigenaresse van de Jouwster werf. Het nog in uitstekende staat verkerende schip krijgt een grote opknapbeurt op de `moederwerf', waar sinds enige jaren Tjeerd van der Meulen een reputatie had opgebouwd door zijn kundige restauraties van oude ronde jachten. Als op 21 augustus 1956 aan de werf de bijeenkomst plaats vindt ter herdenking van de scheepsbouwers Eeltje en Auke van der Zee, is de "Neptunus" net enige dagen tevoren te water gelaten. In de des middags op het Sneekermeer gehouden wedstrijden voor boeiers, jachten en tjotters behaalt zij meteen in haar klasse de eerste prijs.

De directie van Douwe Egberts gebruikt het jacht zowel voor representatie als voor het deel nemen aan wedstrijden. Zij laat het jacht opmeten door P. Postma en W. Zijlstra; de naar deze opmetingen vervaardigde lijnen- en constructietekeningen zijn opgenomen in het standaardwerk "Ronde en Platbodemjachten". Tot op heden is het jacht eigendom van de firma Douwe Egberts met thuishaven Joure. Omstreeks 1963 wordt de naam veranderd in "Auke Eeltje". Enige jaren geleden werd de oude naam "Neptunus" in ere hersteld. Vermelden wij nog, dat de "Neptunus" aanwezig was op de eerste Regionale Reünie voor Friese Ronde Jachten en Schouwen 1968 in Heeg.

Technische gegevens

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens 6,90 m
• Grootste breedte over de
• berghouten 2,90 m
• Holte op het grootspant 1,29 m
• Zeiloppervlak: Grootzeil + fok 46,0 m2

Bijzonderheden

• kielbalk
• over de gehele lengte gepiekt
• vlaktilling 12 °
• zeer bolle konen
• kielgang + 9 huidgangen
• laag voordek, opklapbaar als tent, bedelbalk
• veel snijwerk en bladkoper
• roer bekroond door leeuw

Opmerkingen

Evenals bij het jacht "Hou Moed" heeft de huid twee gangen meer dan de "Mercurius"; de kop is dan ook duidelijk hoger. De berghouten maken, tegen de steven aanlopend, een stompe hoek met elkaar, zoals vaak ook bij jachten van Lantinga. Het voordek kan als tent omhoog gezet worden, scharnierend ter plaatse van de bedelbalk. Het snijwerk op de kluisborden vertoont, in afwijking van de gebruikelijke stervormige versiering, vergulde bladertakken rondom het kluisgatrudiment. Dezelfde versiering komt voor op de kluisborden van'het, eveneens door Auke van der Zee gebouwde, boeierke "Jannetje".

De reden voor wat extra aandacht aan de 'Neptunus' komt voort uit de grote restauratieklus, die op de werf van De Jong Joure deze winter werd uitgevoerd.
Toen De Jong aan de restauratieklus begon, werd het jacht op zijn kop gelegd en zodanig geschoord dat de 'kattenrug', die in de loop der jaren door te weinig verband in het schip ontstaan was, werd teruggedrukt naar de oorspronkelijke vorm. Dat was niet eenvoudig en het moest heel geleidelijk gebeuren. Een tweede probleem was dat het schip aan binnen- en buitenzijde gelijkmatig moest drogen. Overdag ging dat drogen aan de buitenzijde vanzelf. Maar 's nachts werd er een zeil over het jacht gehangen en zorgde een 'blower' ervoor dat ook de binnenzijde goed kon drogen.
Er moest veel worden gesloopt. De kielbalk, de scheg, de sluitgangen tegen de kiel en enkele gangen in de bodem werden verwijderd. Tevens moesten een aantal wrangen, leggers en spanten worden vervangen. Bouwer Van der Zee had indertijd het gehele vlak gepiekt gebouwd. Alleen sloten de gangen 'koud', zonder enige verband, aan op de kielbalk. De Jong verbeterde de constructie door een sponning in de nieuwe kielbalk te fraisen zodat de gangen als het ware opgesloten werden. Alle stuiknaden, een voortdurende bron van inwateren door het werken van het hout, werden tot halverwege de gang uitgefraisd en vervangen door `liglassen'. De ingezette stukken werden met epoxyhars verlijmd.
Onder water werden alle gangen uitgefraisd en werden er eiken latten ingelijmd. Daarna werden alle gangen, op elk spant met twee roestvrijstalen schroeven, opnieuw vastgezet. De oude ijzeren spijkers werden of verwijderd, of, als ze te ver waren weggeroest, afgezaagd en weggedreveld. Alleen al in het vlak kwamen zo'n 600 rvs-schroeven en boven water nog eens 200 stuks.
Onder water werden alle schroefgaten afgevuld met epoxyhars, boven water werden ze voorzien van ingelijmde eiken doppen. Boven water werden ook alle naden met een lamellenfrais 1 cm breed uitgefraisd, zodat alle breeuwwerk en ingewaterde randen verdwenen. Dat werd zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde gedaan. Daarna werden alle naden boven water met Sikaflex volgespoten.