Semper Idem

Semper Idem

De 'Semper Idem' is in 1890 gebouwd door Eeltje Holtrop van der Zee te Joure. Sommigen beweren dat Eeltjebaas het schip aanvankelijk voor zichzelf heeft gebouwd. Zijn werfboek spreekt dat echter tegen. Daar staat vermeld: 'Joure 1890: Een boeyer gemaakt voor K.A. Wassenaar, Hilversum, lang 31 voet ...' De aflevering vindt blijkens het werfboek plaats op 3 april 1890. De kosten bedragen NLG 3.500. Het schip doet direct al op 3 september 1890 mee aan de zeilwedstrijd te Lemmer op zee, georganiseerd ter gelegenheid van het 25 jarig bestaan van de Zeilvereeniging "De Zevenwolden".

Volgens een aantekening in het dossier van de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten (SSRP) zou de 'Semper Idem' reeds in 1892 omgedoopt zijn tot 'Friso'. Dat zou betekenen dat G.W. Lans, die de 'Semper Idem' in 1991 van Wassenaar koopt, degene zou zijn die als eerste (en nog vóór het huidige Statenjacht 'Friso' gebouwd werd) deze naam heeft gebruikt. In 1916 is het schip voor een kleine reparatie (42 uur voor totaal NLG 10,50 aan arbeidsloon!) op de helling bij Auke van der Zee. In het werfboek wordt op dat moment de naam 'Friso' gebruikt. Van Walbeek, eigenaar van 1908 tot 1918, spreekt in zijn correspondentie consequent over 'Friso'.

Eigenschappen

Plaquette nummer:7 Zeil nummer: OB22 / RC101
Categorie:A Tekening nummer:
Type:Boeier

Bouw

Bouwjaar:1890 Ontwerper:E. Holtrop van der Zee
Werf:E. Holtrop van der Zee Werf plaats:Joure
Motor:Inbouw Motor type:
Materiaal romp:Eikenhout Materiaal kajuit:Eikenhout
Materiaal zeil:Dacron
Onderwaterschip: Kiel:

Afmetingen

Lengte stevens:9,02 m Breedte berghout:3,56 m
Diepgang:0,75 m Masthoogte water:13,50 m
Oppervlakte grootzeil:41,00 m2 Oppervlakte fok:23,00 m2
Oppervlakte botterfok:0,00 m2 Oppervlakte kluiver:0,00 m2
Oppervlakte totaal:64,00 m2 Oppervlakte overig:0,00 m2

Register Varend Erfgoed Nederland

Registratie nummer:1600 Registratie datum:17-03-2022
Geregistreerd als:Varend Monument®

Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip

1890 – 1891 K.A. Wassenaar, Hilversum ( (Lytse) Friso)
1891 – 1904 G.W. Lans , Capelle a/d IJssel ( (Lytse) Friso)
1904 – 1910 G. Randaxhe, Antwerpen ( (Lytse) Friso)
1910 – 1918 J.L. van Walbeek en M.C. van Zanten, Dordrecht ( (Lytse) Friso)
1918 – 1925? J.J.B.J. Bouvy , Wassenaar ( (Lytse) Friso)
1925? – 1927 L.J.A. van Beeck Calkoen, Bilthoven ( (Lytse) Friso)
1927 – 1930 M. Sanders, Amsterdam ( (Lytse) Friso)
1930 – 1953 C. van Leuven, Amsterdam ( (Lytse) Friso)
1953 – 1960 R.V.E. van der Lande, Geldrop ( (Lytse) Friso)
1960 – 1973? A.L.M. van der Lande, Geldrop ( (Lytse) Friso)
1973? – 1987 F.A. Pruijmboom, Leersum ( (Lytse) Friso)
1987 – 1998 E. Elsener, Meilen ( (Lytse) Friso)
1998 – 2024 M.J.L. Jonkhart, s-Hertogenbosch ( Semper Idem)
2024 – Nu (laatst bekend) Fam. De Gijt-van Embden, Rotterdam ( Semper Idem)

Geschiedenis

1908

1925

1953

1953

1953: De boeier '(Lytse) Friso)'

1969

1969

1969: Het archief van M. (Marchienus) de Jonge

Marchienus de Jonge was van 1947 tot 1948 inwonend conciërge / beheerder en restaurateur van het Fries Scheepvaart Museum te Sneek. Daarna van 1949 - 1969 Technisch Assistent A bij het Zuiderzeemuseum te Enkhuizen, 1 maart 1969 ging hij met pensioen. In zijn vrije tijd heeft hij vele scheepsmodellen gebouwd. Zij kleinzoon Willem de Jonge kwam enige tijd geleden in het bezit van de persoonlijke archieven van zijn grootvader, waarin nogal wat fotomateriaal in zit van schepen, waar hij o.a. modellen van heeft gebouwd, maar ook van schepen waar hij als restaurateur aan heeft gewerkt en tevens enkele die hij volledig heeft herbouwd. Willem de Jonge heeft ons een aantal foto's uit dit archief voor publicatie ter beschikking gesteld.

1987

april 1987

april 1987: Persoonlijke herinneringen aan de Lytse Friso van H.G. van Slooten

Toen de heer J.W. van Waning en ondergetekende zich in 1952 bezig hielden met de opsporing van boeiers en Friese Jachten, wist ik, dat in de z.g. Blieken, een vaartje naast de werf De Pôlle te Grouw een boeier half onder water lag. Van Waning en ik zijn er toen met mijn schouw naar toe gevaren en zagen direct het fraaie model van dit schip, dat schuin half onder water lag, zodat wij met laarzen aan in de kajuit moesten rond lopen. Hoewel een en ander een zeer verwaarloosde indruk maakte, was de toestand toch niet zodanig, dat men van een "wrak" kon spreken.
Wij informeerden bij de scheepsbouwer R. Wester te Grouw naar de eigenaar, die een zekere meneer van Leuven uit Amsterdam bleek te zijn. (In gefotokopieerde brieven van Van Waning later aan de heer Van der Lande blijkt, dat de heer Van Leuven wei pogingen heeft aangewend om met Wester tot een restauratieplan te komen, maar dit nooit geëffectueerd is).
Het was van groot belang iemand te vinden, die bereid was hierin geld te steken, opdat deze boeier, waarvan wij intussen wisten dat het de "Semper Idem" was van "Eeltje-baas" uit Joure, te restaureren.
In 1953 was de eerste Friese reünie van Boeiers, Friese Jachten en Tjotters te Grouw, georganiseerd door de Stamboek-commissie van het Fries Scheepvaart Museum en de Kon. Zeilver. "Oostergoo". In feite geschiedde alles door Van Waning en ondergetekende als secretaris van "Oostergoo".
In Grouw kwam toen met zijn enorme motorjacht 'Ulysses' (het schip vaart nog steeds in Friesland) de textielfabrikant Van der Lande uit Helmond, die grote belangstelling toonde voor de herleving van de Friese ronde jachten en Van Waning en ik kregen Van der Lande zover, dat hij met de heer Van Leuven onderhandelde en de boeier kocht.
Het schip werd overgebracht naar de werf Paans te Roodevaart, waar nog een grote deskundigheid aanwezig was in reparatie van dergelijke schepen. Om verder nog voldoende deskundigheid te verwerven, nam Van der Lande meer uit trouw, Hendrik Veenstra aan. de schippersknecht van de heer R. Buisman te Leeuwarden, eigenaar van het Friese Jacht "Mercurius". Veenstra verhuisde met zijn hele gezin naar Helmond en hij en zijn volwassen zoons werden te werk gesteld in de fabriek van Van der Lande, Hendrik echter vooral om zich bezig te houden met de restauratie en verder het onderhoud van de "Semper Idem". Intussen zoals U weet sedert zeker 1916 "Friso" geheten. Ter onderscheiding van het huidige Statenjacht "Friso" geheten sprak men over de "Lytse Friso".
Nadien heb ik de heer Van der Lande, die ook lid werd van de K.Z.V. "Oostergoo" herhaaldelijk met zijn grote motorjacht en de boeier fraai gerestaureerd in touw gezien en de redding van dit zeer fraaie schip danken wij dan ook aan hem!
Leeuwarden, April 1987, H.G. van Slooten.

1998

30 september 1998

30 september 1998: Leeuwarder Courant: Tweede boeier 'Friso' terug op Friese meren

2000

maart 2000

maart 2000: SSRP Jaarverslag 1999 - Met subsidie uit het Restauratiefonds FONV uitgevoerde restauraties van in het Stamboek ingeschreven jachten

In 1998 is de boeier Friso/Semper Idem in het bezit gekomen van de familie Jonkhart en door hen uit Zwitserland terug naar Nederland gehaald. Met dit meesterstuk van de hand van Eeltje Holtrop van der Zee is een belangrijk cultureel erfstuk terug in Friesland. Gedurende de winter 1998-1999 is door Piersma in Heeg de voorziene vervanging van het zeilwerk van lieverlee geworden tot een grondige restauratie waarbij onder andere een fors aantal leggers, de zandstroken, diverse gangen, gedeelten van voorsteven, boeisel, en dekbalken zijn vervangen. 

2001

september 2001

september 2001: Spiegel der Zeilvaart September 2001: De geschiedenis van de boeier 'Semper Idem'

Over de opdrachtgever Wassenaar schrijft J. Vermeer in zijn boek Tjotters en Boatsjes onder meer het volgende (pp 151-152): "Karel Adriaan Wassenaar moet zich al vroeg deskundigheid op financieel gebied hebben verworven en een goede naam in financiële kringen hebben opgebouwd, want reeds op 25-jarige leeftijd werd hij in 1890 door de Lessepsmaatschappij als verificateur uitgezonden naar Panama. Blijkbaar hadden zijn financiële bekwaamheden hem toen al een fortuin opgeleverd, want de bouw van deze tjotter (Albert en Nelly, genoemd naar zijn twee oudste kinderen, gebouwd door Eeltje Holtrop van der Zee, bouwjaar 1891, stamboeknr. 321, MJ) was niet zijn eerste opdracht aan Van der Zee. In april 1890 liep van de helling in Joure een reeds eerder bestelde boeier te water, de latere Semper Idem (ex Friso) (NB: Dit is niet in overeenstemming met alle andere bronnen over de naamgeving van de Semper Idem, MJ) een van de mooiste door Eeltjebaas gebouwde boeiers. 

pdf SdZ September 2001 Nr07 - Geschiedenis van de boeier 'Semper Idem'

2008

2008

2008: Foto's Boeier 'Semper Idem'

We zijn zeer geïnteresseerd in uw opmerkingen en/of vragen over dit schip. Stuur ze ons!

Terug naar het overzicht