Stichting Behoud Hoogaars
Rond 1900 voeren er in de Zeeuwse Delta wel 1000 grote en kleine zeilende vissersschepen. Houten schepen met een platte bodem, ook geschikt voor ondiep water. Een zeer karakteristiek scheepstype was de hoogaars. Het zijn unieke houten schepen, herkenbaar aan de hoge achterkant. In de loop der jaren zijn er daar nog maar heel weinig van overgebleven. In 1990 is daarom de Stichting Behoud Hoogaars (SBH) opgericht met als doel het varend houden van de authentieke hoogaars en het erfgoed van de Zeeuwse visserij te bewaren.
De activiteiten
De stichting met een 140 vrijwilligers maakt zich sterk voor het behouden van de Hoogaars voor het nageslacht. Hiertoe heeft zij twee authentieke hoogaarzen (YE36 en Alcyon), een dito hengst (TH49) en nog wat kleiner spul. De schepen zijn in het begin van de 21e eeuw grondig gerestaureerd, en worden ingezet voor de verhuur met schipper aan particulieren, groepen, en meer recent in samenwerking met museum Veere voor de bezoekers van het museum. De SBH verzorgt ook ieder jaar de Van Loon hardzeildagen en daaraan voorafgaand het inmiddels traditionele Rondje Zeeland, in samenwerking met de Historische Scheepswerf C.A. Meerman in Arnemuiden.
Sectie Documentatie van de Stichting Behoud Hoogaars
Minder bekend zijn de activiteiten van de Sectie Documentatie van de SBH. Deze kleine werkgroep (3 man) houdt zich al sinds de oprichting, al meer dan 20 jaar bezig met het verzamelen, inventariseren en catalogiseren van alles over hoogaarzen en daaraan gerelateerde maritieme onderwerpen.
De schepen
De stichting heeft vijf traditionele houten schepen, één houten “wrak” en een kleinere, ‘Hollandse boot’ in eigendom.
Spiegel der Zeilvaart oktober 2021 nummer 8 - Eigen onderdak voor Stichting Behoud Hoogaars
Het heeft lang geduurd maar de Stichting Behoud Hoogaars heeft nu toch echt een eigen loods. Daar vindt de vloot onderdak in de winter en kan er goed worden gewerkt aan het varend erfgoed van Zeeland. Het verhaal is genoegzaam bekend onder erfgoedgeïnteresseerden; terwijl langs het IJsselmeer veel botters, kwakken, pluten, bollen en jollen werden behouden, was het in Zeeland droevig gesteld met het behoud van de oude houten vissersschepen. Je kunt je nu amper nog voorstellen dat er in het jaar 1900 ruim 800 hoogaarzen en wo hengsten in Zeeland voeren. Het handjevol vissersschepen dat nu nog in de vaart is wordt daarom met man en macht in stand gehouden. De grootste vloot is onder beheer van de SBH, de Stichting Behoud Hoogaars en bestaat uit de hoogaars YE36 Andries Jacob (1900), de hengst TH49 Drie Gebroeders (1908), de hoogaars Alcyon (1928) en de in 2015 geheel herbouwde steekhengst Boreas. Daarnaast beschikt SBH nog over de Zeeuwse schouw Luctor et Emergo, een gerestaureerde peilboot uit 1902, de Hollandse bootjes Botje uit 2005, de Gebroeders uit 1969 en als laatste de Brutus die de afgelopen winters gerestaureerd is. Ook de hoogaars De Wet wordt door SBH-vrijwilligers onderhouden, in ruil daarvoor mag De Wet ingezet worden om met betalende gasten te zeilen.
SdZ 2021 nr08 oktober - Eigen onderdak voor Stichting Behoud Hoogaars web
De schepen van de Stichting Behoud Hoogaars in het Stamboek
De Hendrik Willem van Loon Hardzeildagen, ofwel "Het zeilfeest der Arnemuider visschers"
De Stichting Behoud Hoogaars (SBH) heeft ter gelegenheid van de Van Loon Zeilrace in juli 2010 te Veere een publicatie uitgegeven over de levensloop van Hendrik Willem van Loon en de geschiedenis van de Van Loon Zeilrace waarover Van Loon in 1928 in het ANWB-tijdschrift "Kampioen", het artikel "Veere gaat varen. Het aanstaande zeilfeest der Arnemuider vissers." publiceerde.
De uitgave in 2010 is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Veere, in welke gemeente de heer Hendrik Willem van Loon in 1928 de eerste zeilrace van houten Arnemuider vissersschepen (hoogaarzen) initieerde en organiseerde. De eerste prijs een bedrag van 500 zilveren rijksdaalders(!) viel toe aan de ARM 49 van A. Meerman. De 15e en laatste prijs was voor de ARM 29 van W. van Belzen, een houten pollepel overhandigd door de vrouw van de burgemeester.
De Hendrik Willem van Loon Hardzeildagen, ofwel "Het zeilfeest der Arnemuider visschers"
Vaktijdschrift CONSENT
CONSENT is een jaarlijkse gezamenlijke uitgave van Stichting Behoud Hoogaars, Tolerant vzw, Stichting Museumhaven Zeeland, De Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum vzw en de Historische Scheepswerf C.A. Meerman. Consent krijgt steun van de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland.
De Consent-redactie bestaat uit een grote groep deskundigen, o.a. een maritieme publicist, graficus, scheepsbouwer, gereedschapshistoricus, tot aan medewerkers van o.a. het Zeeuws Archief, Vereniging Zeeuwse Musea, het Nationaal Maritiem Museum Antwerpen en de Provincie Oost-Vlaanderen.
Het is altijd weer een verrassing wat de redactie aan historische verhalen uitbrengt. Zeker nu de redactie is uitgebreid met De Vrienden van het Nationaal Scheepvaartmuseum in Antwerpen. Nog meer interessante verhalen over het Belgische deel van de Schelderegio. Er is nog zoveel te vertellen over het maritieme erfgoed. Het zal voor veel lezers nostalgie zijn en voor anderen (jongeren) een informatief beeld geven van voorbije tijden. Het is verheugend dat er een groeiende belangstelling is voor maritiem erfgoed in het hele Scheldegebied. Maar terugkijken is niet het doel van de samenwerkende organisaties die Consent uitbrengen. Behoud van maritiem erfgoed gaat verder dan restaureren en bewaren. Ook het doorgeven van kennis van het ambacht van scheepsbouw hoort daarbij. Dat kan via opleiding, stageplaatsen en leerprojecten. Maar dan blijven we binnen de werksfeer van het ambacht.
Dat dat boeiend kan zijn, blijkt wel uit de enthousiaste reacties van de bezoekers aan de werven in Zierikzee, Arnemuiden en Rupelmonde, en van de gasten aan boord van de schepen.
Vier historische scheepswerven langs de Schelde werken samen
