De werven van Kater, De Haas, Hakvoort - Monnickendam
De familie Kater is reeds voor 1800 in de scheepsbouw in Monnickendam actief. Er waren twee werven die 'Aan 't Prooijen' en die 'Aan de haven'. Er werden ondermeer botters en kwakken gebouwd. In 1898 wordt, na het overlijden van Klaas Kater, de werf aan het Prooijen voortgezet door schoonzoon Cornelis de Haas, die al begin jaren 90 van die eeuw de leiding op zich genomen heeft. Zijn zoon Klaas de Haas verkoopt in 1922 de werf aan van Goor uit Kampen. De werf aan de haven gaat in 1919 over in handen van Albert Hakvoort uit Urk. De laatste Kater, Dirk, blijft tot 1926 bedrijfsleider op de werf.
De scheepstimmerwerven van de vier gebroeders Kater in Monnickendam
Op 27 december 1826 en 12 februari 1827, vlak voor de bouw van de "rijzendam" tussen het eiland Marken en "de Noord' bij Katwoude, kochten de vier gebroeders Kater, Gerrit, Klaas, Cornelis en Jan, de twee scheepstimmerwerven aan de mond van de Monnickendamse haven van hun moeder Geertje Raggers en beheersten daarmee voor een groot gedeelte de botterbouw op de Zuiderzee en niet alleen de bouw, maar ook de verhuur en reparatie van dergelijke schepen. Op 25 januari 1850, toen een boedelscheiding plaats vond, waren deze werven nog maar in handen van twee broers, Cornelis en Jan.
De grote werf op de haven was in 1890 nog van de firma Gebr. Kater (Pieter Danszoon en Lodewijk Paulus) en de kleine werf, de schuitenmakerij op 't Prooijen aan het einde van de Grootenoord eigendom van Klaas Cornszn Kater, geassisteerd door zijn schoonzoon Cornelis Klaaszn de Haas, die getrouwd was met Geertje Kater.
Klaas Corneliszn de Haas zet de werf aan 't Prooijen voort
Op zaterdag 19 nov. 1898 overleed in het huis op de grootenoord de scheepsbouwmeester Klaas Cornelisz.Kater, geboren 27 juli 1820. Hij was de laatste 'Kater' op de scheepswerf aan 't Prooijen, want hij had alleen een dochter Geertje, geboren in 1843. Geertje Kater trouwde in 1864 met Cornelis de Haas. Zij woonden in hetzelfde huis op de hoek van 't Prooijen. Van uit de huiskamer had men een prachtig uitzicht op de werf. Op 26 mei 1877 is goedgevonden de bestaande 2 huizen te slopen en in plaats daarvan werd een herenhuis gebouwd. Het echtpaar de Haas kreeg 2 kinderen: Klaas (de latere scheepsbouwmeester) geboren op 26 oct. 1869 en Gerritje op 6 juni 1872. Van de scheepswerf van Klaas Kater (later Cornelis de Haas) bestaat geen overdracht door middel van een testament of boedelverdeling op papier was niet nodig want Klaas zijn vrouw Gerritje Meet was reeds overleden in 1861 en Cornelis de Haas was sinds 1864 werkzaam in het bedrijf en trad in de negentiger jaren op als gemachtigde. Nu stond Klaas Corneliszn de Haas er alleen voor.
Klaas Cornelisz de Haas wordt in 1922 aangesteld als inspecteur van de credietvereniging voor de Zuiderzee. Daarom acht hij op 4 maart 1922 het moment gekomen om zijn scheepswerf aan 't Prooijen te verkopen aan de heer Willem van Goor, scheepsbouwmeester, te Kampen. Klaas overlijdt in 1935, ongehuwd, in Monnickendam.
De werf aan de haven
Op 8 aug. 1903 overlijdt op 66 jarige leeftijd de scheepsbouwmeester van de werf op de haven. Pieter Janszoon Kater (Pieterbaas genoemd) heeft geen kinderen. Zijn weduwe Maria Hendrika Spruit met wie hij sinds 15 nov. 1883 (dus op latere leeftijd) getrouwd was, regelt de zaken. Er is op de werf namelijk wel een naamgenoot aanwezig. Hij heet Dirk Kater, is familie in de 8e graad. Pieterbaas heeft hem, toen hij 11 jaar oud was (in 1884) aangenomen als 'pikrotje'(allerjongste hulpje op de helling). Het wordt nu 20 jaar dat hij in dienst is, hij heeft capaciteiten en Pieterbaas heeft er alles aan gedaan om deze knaap tot zijn opvolger te maken. Op 2 april 1904 wordt hij eigenaar van de werf.
In 1919 krijgt Dirk Kater de kans de werf aan de haven te verkopen aan Albert Klaaszn Hakvoort uit Urk. Hij blijft zelf nog tot 1924 aan als bedrijfsleider, waarna Hakvoort de werf volledig overneemt.
Filialen op Marken en in Durgerdam
Beide werven waren eigendom van Cornelis de Haas en Geertje Kater. Op de werf op Marken ("De Hoop") werden tot 1947 de Marker Botters onderhouden. De bouw van de schepen gebeurt in Monnickendam. Op Marken worden de schepen hersteld en wordt de bodem ontdaan van zeepokken en schelpen. De werf lag op een eiland in de haven van Marken en was alleen bereikbaar over een lange loopbrug, zodat bij hoog water toch alles droog bleef. De werf sluit in 1947 en wordt overgebracht naar het museum, waar ze in 1948 een nieuwe plek krijgt. tegenwoordig worden er kleine scheepjes gerestaureerd.
Joris Kater, die na 1914 bedrijfsleider was in Durgerdam, heeft als uiterst kundig scheepsbouwer, veel verbeteringen in de bouw van schepen doorgevoerd.
