2023 nummer 6: Een nieuwe houten Hollandse boot
Wat er allemaal ooit is vastgelegd ....
In het ons bekende boek Ronde en Platbodemjachten staat in de inleiding de volgende tekst:
- alle gegevens, welke van belang kunnen zijn voor de kennis van de historie, de traditie, de bouw, de bouwers en het zeilen met ronde en platbodemjachten;
- zo volledig mogelijke gegevens van ronde en platbodemjachten en in het bijzonder van die, welke door hun bouw, sierlijkheid, dan wel uit historische oogpunt als monument kunnen worden beschouwd.
Achter in het boek zijn opmetingstekeningen van ronde en platbodemjachten opgenomen. Het boek uit 1962, of een latere druk, ademt een sfeer alsof de Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten alles weet van de schepen die wij zo lief hebben. Niets is minder waar. Ontegenzeggelijk heeft de SSRP veel kennis in huis, maar iedere dag krijgen we informatie toegespeeld waar ook wij nog nooit kennis van hadden genomen. Veel van deze kennis wordt dagelijks toegevoegd aan onze website. Ik denk dat de SSRP hierin uniek is.
Ik kom op deze inleiding omdat we nog wel eens benaderd worden door mensen die een boot willen bouwen. Helaas is het zo dat de opmetingstekeningen die in ons bezit zijn niet geschikt zijn om er een boot van te kunnen bouwen. Een model kan, maar een echte rond of platbodem: nee. Daar is heel veel meer detail informatie en bouwervaring voor nodig.
Met enige regelmaat worden we benaderd door leerlingen van het Hout- en Meubilerings college (HMC) uit Amsterdam met de vraag of wij bouwtekeningen kunnen leveren van een tjotter of boatsje. Zoals u duidelijk zal zijn kunnen wij op deze vragen geen positief antwoord geven. Sterker nog we hebben ontraden om een tjotter als leerling- cq examenproject in anderhalf jaar tijd te gaan bouwen. De scheepjes zijn te complex om ze zonder ervaring te bouwen.
Een paar weken geleden kreeg ik van Alexander de Vos foto’s van de tewaterlating van een Hollandse Boot bij het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Foto’s die uitnodigden om er navraag op te doen. Eerst bij Alexander en later bij Eike Postma, een van de bouwers van het scheepje. Eike en Alexander kenden elkaar van een stage die Eike liep op de scheepstimmerwerf van Alexander de Vos aan de Haarlemmertrekvaart bij Oegstgeest / Warmond. Daar ontstond het plan een traditioneel Nederlands vaartuig te bouwen. Een schouw werd te eenvoudig en een tjotter te hoog gegrepen geacht.
De keuze viel uiteindelijk op een Hollandse boot. De 'Fram' van de familie Perdijk diende als voorbeeld. Dit scheepje werd in Heeg opgemeten. Aan de hand van deze opmeting begon de bouw ervan op het HMC in Amsterdam. Het scheepje in aanbouw verhuisde tijdens de bouw naar de werf van het buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum om vervolgens terug te verhuizen naar Amsterdam om op de opleiding afgebouwd te worden.
De Hollandse Boot is met traditionele materialen en technieken gebouwd. In wezen uit zes brede eiken planken voor de huid die met vuur in vorm zijn gebrand en een stapel krommers voor de inhouten. Eike en zijn mede-bouwer Jitse hebben met hun mooie project en enorm enthousiasme veel goodwill gekweekt. Dit vertaalde zich in bijzondere ondersteuning van het project door diverse partijen. Zo heeft Willem Bosma met de hand zeilen genaaid. Door hun werk voor de ogen van publiek in het Marker werfje in het Zuiderzeemuseum en hun werkplaatstent midden op het schoolplein van het HMC hebben ze een ambassadeursrol gespeeld voor de traditionele houten scheepsbouw.
Eike Postma en Jitse bouwden het scheepje gezamenlijk als afstudeerproject. Dat ze geslaagd zijn zal duidelijk zijn. Met deze Hollandse boot hebben zij een bijdrage geleverd aan de vloot ronde en platbodemjachten. Een passender plaats dan het Zuiderzeemuseum voor de tewaterlating was er niet. De bouw ervan is aan de aandacht van de SSRP ontsnapt. Helaas werden we pas na de tewaterlating over dit scheepje geïnformeerd. Neemt niet weg dat we er op deze plaats graag aandacht besteden.
Deze Hollandse boot is zeker niet het eerste scheepje dat als afstudeerproject is gebouwd op het HMC. Met excuses verontschuldig ik me de eerder op het HMC gebouwde scheepjes niet te noemen. Er waren pareltjes bij. Wel noem ik Thom Koopmans, hij bouwde gelijk met Eike en Jitse een Oostzaner jol. Hiermee studeerde hij af. Een scheepje van een heel andere signatuur. Thom is eigenaar van de tjotters 'Queenie' en 'Pompeblêd'. Hij heeft het stellige voornemen de 'Pompeblêd' te restaureren.
Op deze plek wil ik Eike, Jitse en Thom feliciteren met hun behaalde resultaten.
