Patrice

RAPPORT van expertise en taxatie verricht op 6 september 1973 van een eikenhouten Hoogaarsjacht genaamd 'Patrick', liggende in de Schothaven te Wolphaartsdijk, op verzoek van de heer L.F. Maes, Alblasserdam.

De romp is zeer fraai. De boot is oorspronkelijk gebouwd als vissersvaartuig; de opbouw is later aangebracht; kennelijk door een amateur jachtbouwer. De vaareigenschappen van dit type staan als zeer goed bekend.

De eigenaar van het zusterschip 'Passe Partout', Leon Verhaegen, heeft in 1993 een memo geschreven met daarop in het kort de levensloop van W.K. Versteeg, de bouwer van de twee zusterschepen. W.K. Versteeg was assistent van E(mil). van Konijnenburg, schijver van het boek 'De Scheepsbouw vanaf zijn oorsprong' in drie delen, uitgave door de Internationale Permanente Vereeniging voor de Scheepvaart-congressen in Brussel 1913. Na 'het op rust stellen' van E. van Konijnenburg is hij bekend modelbouwer geworden. Dat heeft geresulteerd in de bouw van een 'echt' schip, de 'Passe Partout' in 1939 en de 'Petry' in 1940 (nu 'Patrice), beide eikenhouten Hoogaarsen.

De totstandkoming van de meer dan 150 aquarellen is niet geheel aan de arbeid van Van Konijnenburg toe te schrijven. Hierbij speelde zijn assistent W. K. Versteeg een belangrijke rol. Versteeg deed het veldonderzoek, mat schepen op en maakte de tekeningen, die Van Konijnenburg later uitwerkte tot aquarellen. Ook vervaardigde en restaureerde Versteeg enkele modellen van Van Konijnenburg. 

Lees ook: 

• Gesprekken met Willem Karel Versteeg door C.J.W. van Waning, eerste voorzitter van de SSRP
• Scheepsmodellen 1700-1900 bevattende modellen van visschersschepen, vrachtschepen, schepen voor groote vaart, yachten. enz.

E(mil). van Konijnenburg

Ingenieur Emile van Konijnenburg (Den Haag 7 okt. 1869 - Den Haag 27 apr. 1956) werkte, na in 1892 te zijn afgestudeerd als civiel ingenieur aan de PS te Delft, in verschillende functies, afwisselend bij RWS en in het Midden Oosten. Was van 1906 tot 1914 werkzaam bij de rivierverbetering van de Maas, tot 1918 bij werken in het Suezkanaal en de haven van Suez en tot 1930 als HID van RWS, belast met de verbeteringswerken van de Maas. Ontwierp plannen voor de havens van Jaffa, Haifa, Beiroet en Tripoli. Schreef o.m. het driedelige standaardwerk 'De Nederlandsche Scheepsbouw vanaf zijn oorsprong (1895-1905)' en 'Scheiding van Maas en Waal; beschrijving van den vroegeren waterstaatkundigen toestand in Noordbrabant, alsmede van de werken uitgevoerd voor de verlegging van den Maasmond (1906)'. Konijnenburg was ook een verdienstelijk tekenaar en schilder van landschappen en dieren.

Op verzoek van professor Kop uit Delft was Emile van Konijnenburg in 1895 gestart met een studie naar de verdwijnende houten binnenvaart-schepen in Nederland.
Dit resulteerde in 1907 in een standaardwerk over de Nederlandse scheepsbouw waar hij grote bekendheid mee verwierf.

In 1939 gebouwd als vissersschip te Antwerpen, om te varen in de wateren bij Paal (Zeeuws-Vlaanderen). Er werd vooral gevist op mosselen en garnalen. Bij het uitbreken van de Tweede Wereld Oorlog heeft men het schip verstopt in een met hooi volgepropte hooiberg , zodat de Duitsers het schip niet konden vorderen. In 1944 weer in de vaart genomen. Dat deel van Nederland, was door de geallieerde eerder bevrijd dan de rest van Nederland. Het schip heeft tot begin vijftiger jaren van de vorige eeuw, gevaren als visserman. Daarna verkocht en verbouwt tot jacht .Het kot en de bun eruit gesloopt en een nieuwe kajuit achter de mast geplaatst. Voor het eerst kreeg het schip toen een motor. Een lucht gekoelde, Lister trekker motor.

Verschillende eigenaren hebben in de Zeeuwse wateren met het schip rondgevaren, tot de huidige eigenaren in 1990, de trotse bezitters werden van de 'Patrice'. Zowel onze voorgangers als zijzelf, hebben vele restauraties van het schip achter de rug, zoals tussen 1984 en 1990, door toenmalige eigenaar, delen vervangen aan romp spanten en kajuit. Van 1990 tot 2010, nieuwe motor,dek en kajuit, nieuwe tuigage, vervanging vlak, 8 spanten en 4 gangen. In 2012, vervanging van de voorsteven.

Bij Van der Meulen in Sneek is deze winter weer hard gewerkt aan een zestal restauraties van houten schepen. Nieuw gebouwd wordt een snelle boot van tien meter naar klassiek model, weer eens iets anders dan oud-Hollandse jachten. Toen we er in februari waren, was men bezig met de restauratie van het hoogaarsjacht Vrouwe Patricia, een in 1937 bij Hitters in 's Hertogenbosch gebouwde hoogaars van 8,60 x 2,90 x 0,50 m. 

Bij de Vrouwe Patricia werden delen in het vlak vernieuwd, alsmede de voorsteven en alle gangen in het voorschip, dat zijn er zes in totaal per kant. De nieuwe gangen werden allemaal rvs geschroefd en afgedopt. Dit 8,60 meter kleine scheepje is overnaads gebouwd met in dikte verschillende gangen, beginnend met de onderste gangen van 30 mm en het vlak, tot naar boven toe een dikte van 25 mm. De Vrouwe Patricia is een van de kleinste hoogaarzen die ooit is gebouwd en nog steeds rondvaart.

Deze restauratie is een vervolg op reeds in het verleden gedane werkzaamheden. In 1995-1996 zijn in het achterschip alle gangen vernieuwd inclusief de spanten en leggers en ongeveer 2/3 van het vlak vanaf de achterkant, alsmede de achtersteven en schroefaskoker, ook is de motor toen opnieuw ingebouwd. In 1999 zijn de berghouten rondom vernieuwd, inclusief de onderste strook van het boeisel.
In 2003 is op de werf de mastkoker vernieuwd, inclusief het mastspoor en de dekbalken van het zeilwerk. Tevens is er een nieuw dekluik gemaakt ten behoeve van een mast met contragewicht. Zo kan de mast eenvoudig worden gestreken en netjes worden opgeborgen in het schiphuis. Zo is er vanaf 1995 tot en met 2004 heel veel origineel hout vervangen. In de praktijk blijkt het dat je een restauratie over een aantal jaren kan uitsmeren. Dat is prettig voor zowel opdrachtgever als werf. Daarna kan de eigenaar weer een hele tijd zorgeloos rondvaren, zeker als het schip, zoals vaak bij Van der Meulen, in het schiphuis ligt als het niet wordt gebruikt. Dat spaart veel aan het jaarlijkse onderhoud.

In het SSRP jaarverslag 2011 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:

Bij het hoogaarsjacht Patrice van Leo van den Berg en Marion Levasier is door Scheepstimmerbedrijf Peter Schouten de voorsteven vervangen, inclusief de stevenknie. De punten van de gangen, die in de sponning van de steven vallen, zijn aangeheeld en aan beide zijden is een nieuw deel in het soldatengat (driehoek tussen het vlak, de voorsteven en de onderste gang) gezet.

De Hoogaars 'Patrice' tijdens Vlootschouw.

2015: SSRP 60 jaar Behoud(t) het Goede en Zevenwolden 150 jier Foar de Wyn