Eeltjejanz

In 1953 gerestaureerd door Fa. van der Meulen, Joure; een doft en sporen van een bedel-balk zijn nog aanwezig: naam "'t Stomme Geval", later "Eeltje". Bouwwijze en verhoudingen wijzen nadrukkelijk naar Feike Lantinga. In details zijn er frappante overeenkomsten met het jacht "Willemijntje", zoals de aan de bovenkant afgeronde kop van het roer kant afgeronde kop van het roer en de op het kluisbord aanwezige kluisbaard. De "Eeltje" zal daarom omstreeks 1920 gebouwd zijn.

Technische gegevens

Hoofdafmetingen

• Lengte over de stevens    6,02 m
• Grootste breedte over de berghouten    2,61 m
• Holte op het grootspant    0,98 m

Bijzonderheden

• geen kielbalk
• vlak zeer licht gekromd
• vlaktilling 0°
• brede zandstrook + verloren gang
• hoekige kimmen
• 4 huidgangen boven de kimmen
• hoog vast voordek, geen bedelbalk (meer)
• (nieuw) snijwerk met naam op kajuitrand en hennebalk
• roer bekroond met leeuwtje
   

In het SSRP jaarverslag 2011 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Ivor van Klink en Jan Brilleman hebben zich ontfermd over het door Lantinga gebouwde Friese jacht Eeltje, dat al een aantal jaren bij Oude Liefde Scheepsrestauratie in Workum stond te wachten op een opdrachtgever voor restauratie. Jan en Ivor hebben een plan gemaakt om het schip, dat nu Eeltje Jan is genoemd, in vier fasen algeheel te restaureren. Na het ophalen in Workum en het opschonen, is het schip gekeerd om de uitgezakte romp weer in model te brengen. In 2012 zal met het vervangen van het vlak begonnen worden.

In het SSRP jaarverslag 2012 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
De eerste fase van de restauratie van de Eeltje Jan is uitgevoerd. De stevens, de kielgang en het vlak zijn vervangen. Voor de tweede fase van de algehele restauratie van het Friese jacht Eeltje Jan is een vervolgaanvraag ingediend. Deze tweede fase betreft het vervangen van de inhouten, gangen en het zeilwerk

In het SSRP jaarverslag 2013 wordt melding gemaakt van de volgende restauratie:
Als tweede fase in het meerjarige restauratieproject van het Friese jacht Eeltje Jan van Jan Brilleman en Ivor van Klink, zijn in 2013 een negental nieuwe leggers op het vlak aangebracht. Verder zijn er twee nieuwe gangen geplaatst alsmede een nieuwe voorsteven. De oude berghouten zijn gesloopt en aan bakboord zijn nieuwe berghouten gemaakt van massieve krommers.

Jan Brilleman schrijft ons:
In 1920 is dit schip gebouwd als Friese jacht voor eigen rekening door Feike Lantinga in IJlst. Het Fries jacht is zeer waarschijnlijk gekocht door ene B. Oosterwijk uit 's Gravenhage. Dit was een Joodse familie en volgens het N.I.V.O.D. zijn zij in 1943 vermoord in Mauthausen. Om meer verblijfscomfort te hebben, heeft B. Ooosterwijk er een kajuit op laten zetten.
De naam van het schip voor de oorlog is onbekend. Zoals wel vaker in de oorlog gebeurde, werd het schip afgezonken, in dit geval in de Biesbosch.Daar is het na de oorlog gevonden door zgn. Zeeverkenners uit Dordrecht. De naam werd ''t Stomme Geval'.
In 1953 werd ze gekocht door A.H. Becker uit Arnhem. Hij liet haar restaureren door Tjeerd van der Meulen op de oude werf in Joure. De naam werd 'Eeltje' en dat is zo gebleven tot 2011. Nu dit schip een nieuw leven tegemoet gaat heb ik de vrijheid genomen om haar naam enigszins te veranderen. Mijn Bet-Overgrootmoeder was een schipperse op een houten turftjalk en zij heette "janz". Of het haar voor- of achternaam was, is niet te achterhalen. Het wordt ook zonder hoofdletter geschreven. Mijn Bet-Overgrootvader heette Weidema. Ze kregen samen 9 kinderen, 8 jongens en 1 meisje, die later mijn grootmoeder werd. In 1893 zijn ze in Deventer aan de wal gaan wonen en zijn een groentebedrijf begonnen. Alleen mijn Grootmoeder is getrouwd, de jongens niet.

De nieuwe naam van het Friese jacht is samengesteld uit "Eeltje" (Eeltje Holtrop van der Zee) en "janz" van de schipperse van de turftjalk: 'Eeltjejanz'.

Er waren 101 uitnodigingskaarten verstuurd, maar er waren veel meer belangstellenden in Workum aanwezig rond 11 uur op deze zonnige zondagmorgen 21 mei. Het was een drukte van belang. Iedereen was gekomen om het grote moment, de tewaterlating van de 'Eeltjejanz', samen met Jan Brilleman mee te maken. Sinds 2011 was Jan druk doende met dit (zijn laatste grote???) project om van een wrak weer iets heel moois te maken. Dat, dat nu in 2017 op de werf "De Hoop" met Ivor van Klink en zijn medewerkers, uitstekend is gelukt, kon iedereen beamen. Er is weer een prachtig schip aan onze vloot van Friese jachten toegevoegd.

Even was er nog een hilarisch moment: twee tellen nadat de 'Eeltjejanz' van de werf was gegleden, bleek dat men vergeten was een vanglijntje op de achterbolder vast te zetten. Daar ging het vlotte scheepje, met veel vaart dreef het weg om vervolgens met een bocht naar links tussen de meerpalen te belanden. Geen nood. Scheepstimmerman Rinze Wiegersma sprong in een tjotter met buitenboordmotor en sleepte het Friese jacht even later weer terug naar de kant. Voor de rest was het een en al feestelijkheid.
Voor Jan Brilleman was dit alweer het zoveelste schip dat hij van de ondergang redde. Want het Friese jacht was een bijna niet meer te redden wrak, nadat het jaren in de open lucht zonder dekzeil had staan te verkommeren. 'Er zaten nog 5 leggers in die we konden hergebruiken,' zegt werfbaas Ivor van Klink, die de restauratie op zich had genomen. 'Voor de rest was-ie rot. Hij was ook helemaal uitgezakt dus we hebben hem terug gedrukt, zoals we dachten dat-ie moest zijn. Nu zit er weer een mooie zeeg in.' Van Klink had een goed voorbeeld, want 'dit is bijna een zusterscheepje van de 'Willemijntje', de gelijkenissen zijn opvallend.' Dus ging hij bij dat jacht langs om foto's te maken en opmetingen te doen. Bijzonder is dat gangen van de 'Eeltjejanz' zijn gespijkerd, er zijn dus geen houtproppen te zien. 'Dat is een uitvinding gedaan in de jaren '20 en dit Lantinga jachtje is uit die tijd, dus in wezen ligt spijkeren dichter bij het origineel.'