Straetvaerder
De meeste Zuiderzeehavens hadden elk hun eigen type kleine vissersvaartuigen, goedkoper dan hun grote broers en geschikt voor een kleine bemanning. Zo kennen we nog Wieringer, Makkumer, Workumer, Vollenhover en Enkhuizer bollen. Misschien zijn er nog wel meer typen geweest waar we het bestaan niet van weten. Ze leken allernaal op elkaar, maar hadden toch hun onderlinge verschillen, voortkomend uit de plaatselijke omstandigheden, het gebruik en traditie. Van de Enkhuizer bollen die konden profiteren van de hoge wal, lag de lengte over stevens meestal tussen de zeven en acht meter.
In 1964 ontwierp J.K. Gipon voor Kooijman Jachtbouw te Zwijndrecht de 7 meter Enkhuizer bol 'Cadans', De opdracht bestond uit het tekenen van een scheepje met ronde boegen, geschikt voor een bemanning van vier personen, bijvoorbeeld een gezin van man, vrouwen twee kinderen. Gipon koos voor het type Enkhuizer bol omdat hi] daarin het best de verschillende eisen kon verwezenlijken. Hij kende het type heel goed. Een paar jaar later heeft Gipon ook een iets grotere versie van deze bol met een lengte van 7.35m getekend. In de Spiegel der Zeilvaart van November 1996 is een een uitbereid artikel van zijn hand over de bol en de Enkhuizer bol in het bijzonder gepubliceerd.
Zijn zwager Hein Kersken jr. had namelijk voor de oorlog op de Westeinder Plas een Enkhuizer bol. Het was een houten vissersschip, dat voor recreatievaart geschikt was gemaakt. De bun was verwijderd en de tuigage was hersteld en verbeterd. Gipon was bij de restauratie behulpzaam geweest en kende vorm en hulpmotor werd gekozen voor een tweecilinder 10 pk Albin benzinemotor, die juist onder de zelflozende kuipvloer kon blijven. De dieselmotoren uit die tijd waren nog te zwaar en te hoog.
De Enkhuizer bol 'Straet Vaerder' is door H. Rutten uit Strijen als casco in 1968 gekocht en afgebouwd. Het schip heeft hij vervolgens in 1971 verkocht.
Eigenschappen
| Plaquette nummer: | 1825 | Zeil nummer: | |
|---|---|---|---|
| Categorie: | B | Tekening nummer: | |
| Type: | Enkhuizer bol |
Bouw
| Bouwjaar: | 1968 | Ontwerper: | J.K. Gipon |
|---|---|---|---|
| Werf: | Kooijman & De Vries | Werf plaats: | Deil |
| Motor: | Inbouw | Motor type: | |
| Materiaal romp: | Staal | Materiaal kajuit: | Staal |
| Materiaal zeil: | Dacron | ||
| Onderwaterschip: | Kiel: |
Afmetingen
| Lengte stevens: | 7,35 m | Breedte berghout: | 2,88 m |
|---|---|---|---|
| Diepgang: | 0,55 m | Masthoogte water: | 0,00 m |
| Oppervlakte grootzeil: | 19,00 m2 | Oppervlakte fok: | 7,00 m2 |
| Oppervlakte botterfok: | 10,30 m2 | Oppervlakte kluiver: | 0,00 m2 |
| Oppervlakte totaal: | 36,30 m2 | Oppervlakte overig: | 0,00 m2 |
Tot nu toe bekende eigenaren en namen van het schip
| 1968 – 1971 | H. Rutten , Strijen ( Straet Vaerder) |
|---|---|
| 1971 – 1998 | J. Eldermans, Loosdrecht ( Straet Vaerder) |
| 1998 – Nu (laatst bekend) | H. Witkamp, Weesp ( Straet Vaerder) |
Geschiedenis
1993
15 juni 1993
15 juni 1993: Klein maar Dapper, Kronieken der stalen Enkhuizer bollen tot 1993 door Henk de Graaf
Klein maar Dapper Kroniek 18 - Vrouwe 'Straetvaerder'
In het boek "Klein maar Dapper", samengesteld door Henk de Graaf, staat in Kroniek 18 geschreven:
1968/1969: Deze jaren brengt Henk Rutten met zijn gezin door op de Zeeuwse wateren. Helaas is dit niet verder te achterhalen.
1970: Dit jaar wordt uitsluitend op de Loosdrechtse Plassen gevaren. Het in één dag overvaren van Drimmelen (de oude ligplaats van Henk Rutten) naar Loosdrecht was een belevenis. Dit seizoen wordt besteed aan het leren kennen en waarderen van de boot en de motor.
1971: Dit jaar wordt ingeschreven voor de Harlingen-Terschelling-race. De schipper vaart met twee vrienden via Muiden, Enkhuizen en Stavoren naar Harlingen. We ervaren dat de bol "op het zout" aanmerkelijk beter zeilt dan op het IJsselmeer; de langere golfslag is daar debet aan. We merken hoe snel het kan gaan met "stroom op de kont". Helaas kunnen we - als laatst gestarte groep - de race niet uitzeilen wegens teveel tegenstroom in het Schuitegat. Verder een geweldig leuke ervaring. De rest van het seizoen wordt het zeilen en relaxen op de boot in Loosdrecht.
1972: In juli gaat het met het hele gezin - man, vrouw en 4 kinderen - naar "het ruime water". Het tochtje door de Vecht naar Muiden verveelt nooit. Vandaar maken we het rondje Muiden, Hoorn, Enkhuizen, Stavoren, Hindeloopen, v.v.. Vlakbij de haven van Stavoren is het kermis, hetgeen voor de kinderen erg leuk is, maar wat weinig rust betekent voor de ouders. We genieten nog enkele dagen van het strandje in Hindeloopen, waar we nog in de oude haven kunnen liggen.
1973: Ook dit jaar zwerven we met het gezin op het IJsselmeer. Dit keer via het Amsterdam/Rijnkanaal en de Oranjesluizen naar Schellingwoude; vandaar naar Volendam, Monnickendam, Marken, Edam en Hoorn. Na veertien dagen gaat het gezin weer naar huis en de schipper vertrekt met enkele vrienden naar Enkhuizen, Medemblik en Den Oever. Vissen, zwemmen, bridgen en sterke verhalen bij een oorlam. De oudste zoon zeilt medio augustus - samen met een paar vrienden - het schip vanuit Enkhuizen weer veilig thuis.
